ورزش همگاني يكي از توصيههاي اكيد مقام معظم رهبري در ديدارهاي اخير ايشان به مسئولان ورزش است؛ توصيهاي كه بارها رهبر انقلاب در ديدارهايشان با ورزشكاران و مسئولان بر آن تأكيد كردهاند. مرور صحبتهاي آيتالله خامنهاي درباره ورزش همگاني، اهميت اين مبحث را بيشتر از گذشته براي مسئولان امر مشخص ميكند. ايشان ميفرمايند: «من اعتقاد دارم ورزش براي همه يك فريضه عمومي است. يكي از نيازهاي اساسي كشور، فراگير شدن ورزش همگاني ميان مردم است. نشاط، سلامت، آمادگي، حوصله كار، در سايه ورزش عمومي و همگاني براي جامعه تأمين ميشود. وظيفه اصلي دولت و مسئولان ورزش كشور اين است كه اشتياق به ورزش و روح ورزشكاري و ورزش خواهي (ورزش همگاني) را در مردم زنده كنند.» رهبر معظم انقلاب همچنين موضوع اخلاق در ورزش را موضوعي بسيار مهم ميدانند و تأكيد ميكنند: «خوشبختانه جامعه ورزشي ما، سالم است اما هنگامي كه يك جوان ورزشكار بر روي امواج تبليغ و توجه جهاني قرار ميگيرد، خطر اخلاقي او را بشدت تهديد ميكند و بايد از خود، مراقبت كند.»
ما در سازمان بسيج همواره خودمان را ملزم به حركت در مسير ولايت و عمل به توصيههاي مقام معظم رهبري ميدانيم و در بخش ورزش همگاني هم همواره توصيههاي ايشان نصبالعين ما بوده است. در اين رابطه در حال تدوين برنامه سال 94 و همچنين برنامه پنج ساله ششم هستيم. دوستان كارشناس بيش از يك ماه درگير اين مسئله هستند كه اين برنامه بخش اعظم آن به ورزش همگاني برميگردد. از سردار نقدي كه توجه ويژهاي به ورزش و امر زيرساختها در ورزش دارند و حمايتهاي بسيار خوبي داشتند بايد تشكر كنم. در برنامه پنج ساله پنجم كه اواخر سال چهارم آن هستيم تلاش معناداري را در بسيج دنبال كرديم كه در پنج، شش سال آينده اين برنامهريزي كه انجام شده و زيرساختهايي كه ايجاد شده كه به نظر من به عنوان كارشناس ورزش يك برنامههاي اصولي و ريشهاي است اثراتش را در ورزش كشور نشان دهد.
به زير ساختها و ساخت سالنهاي ورزشي كه نقش مهمي در توسعه ورزش همگاني دارد اشاره كرديد، كه به طور قطع ميتواند در عمومي كردن ورزش نقش زيادي داشته باشد اما هنوز با جايگاه مطلوب فاصله داريم.
در گزارشهاي مسئولان صحبت از ارتقاي توسعه ورزش همگاني از 7 درصد به 20 درصد است، كه اگر اين هم تحقق پيدا كرده باشد، ما باز هم نسبت به كشورهاي توسعهيافته كه رشد ورزش همگاني در اين كشورها بين 50 تا 60 درصد است عقب هستيم. در بحث ورزش قهرماني و همگاني نيازمند يك مقدمات و برنامهريزي و ايجاد زير ساختها و ساز و كاري هستيم كه در بسيج كليد خورده است كه ميتوانيم با استفاده از آن يك جهش در توسعه ورزش همگاني داشته باشيم. ضمن اينكه بايد همه نهادهاي ورزشي هماهنگ با هم در اين مسير حركت كنند و بپذيريم در مسير برنامهريزي متولي اصلي ورزش يعني وزارت ورزش و معاونت ورزش همگاني آن حركت كنيم. آموزش و پرورش، وزارت ورزش، بسيج، ارتش، دانشگاهها و ساير بخشها امكانات خوب ورزشي در اختيار دارند كه ميتوانيم گامهاي خوبي در اين رابطه برداريم و قدمهاي جهشي خوبي در توسعه ورزش همگاني برداريم.
و در بسيج به رغم اينكه نهاد اصلي متولي ورزش كشور نيست اما فعاليتهاي خوبي صورت گرفته، مانند ساخت سالنهاي ورزشي، سالنهايي كه ميتواند به روند توسعه ورزش همگاني كمك زيادي بكند.
قطعاً، 2500 سالن ساخته شده در بسيج ميتواند كمك قابل توجهي زيادي به ورزش همگاني بكند و در كنار آن ما به دنبال تربيت مربي عمومي براي توسعه ورزش همگاني هستيم، مانند مربي براي ايستگاههاي سلامتي و ورزشهاي صبحگاهي هم براي خانمها و آقايان و ورزشهاي بومي محلي و روستايي. خوشبختانه با اعتقاداتي كه سردار نقدي دارند، براي برنامه سال 94 رويكرد خوبي درموضوعاتي كه ذكر كردم در برنامه خودمان گنجاندهايم. تلاش داريم ورزش پايگاهها، حوزهها و محلات را فعال كنيم. در اين رابطه هماهنگي بين اقشار ايجاد شده، هم امكانات خوبي در بسيج داريم و هم نيروي انساني مخلص به عنوان نيروي بسيجي كه تحصيلكرده علوم ورزشي هستند. بيش از 10 هزار تحصيلكرده در مقاطع مختلف در پايگاهها و حوزهها فعاليتهاي مختلف ميكنند، به دنبال سازماندهي اين افراد هستيم تا از توان تخصص آنها در بخشهاي مربوطه استفاده كنيم. به همين خاطر هم هماهنگيهايي بين قشر محلات و مساجد، با مقاومت مردمي و پروژه بزرگ تربيتي صالحين ايجاد كردهايم كه براي سال آينده با كمك اين عزيزان كه هم امكانات خوبي دارند و هم بخش قابل توجهي از مردم با آنها تعامل دارند، يك همافزايي ايجاد شود تا اينها با هم كلاف شود و يك حركت و جهش خوبي در توسعه ورزش همگاني داشته باشيم.
حركت در اين مسير ميتواند شادابي و سلامتي را هم به جامعه برگرداند، به خصوص اينكه امروزه ورزش با توجه به كمبود امكانات يا مسائل ديگر از سبد برخي خانوارها كنار گذاشته شده است.
بله، همين طور است، به خصوص اينكه در خيلي از كلانشهرها ورزش از تغذيه هم مهمتر است. به عنوان نمونه اگر تغذيه ضريب آن پايين و بالا بشود شايد آسيبي از نظر فيزيولوژيكي وارد نشود اما در كلانشهرها كه با ماشيني شدن كارها به سمت كمتحركي حركت ميكنيم، مسئله ورزش بسيار حياتي است. ما اميدواريم كه نقش خوبي در بحث تحرك كه برميگردد به شادابي جامعه داشته باشيم. به هر حال اين جزو مطالبات مقام معظم رهبري بوده و به دفعات و سالهاست كه اين مطالبه را از ما دارند. به عنوان كسي كه در رأس دستگاه اجرايي كشور كار كردهاند، با اين مسائل به خوبي آشنا هستند و برايشان ملموس است.
و در اين زمينه براي اينكه كار در مسير اصلي قرار بگيرد، قطعاً تعامل با وزارت ورزش و ساير نهادها مهم است. براي همكاري با اين نهادها چه اقداماتي در بسيج صورت گرفته است؟
با توجه به اهميت تعامل با وزارت ورزش و جوانان، در حد عمومي اين تعامل وجود دارد. اما ما در بسيج به عنوان نيرويي كه توانمندي بالقوه خوبي از نظر فضاي فيزيكي و نيروي انساني مخلص كه بيمزد و بيمنت براي ورزش كار كند دارد، انتظار داريم هم وزارت ورزش و هم فدارسيونهايي كه به شكلي در بخش ورزش همگاني فعال هستند به ما كمك كنند. فدراسيون ورزشهاي روستايي، فدراسيون هنرهاي رزمي، فدراسيونهايي هستند كه بخش عمدهاي از ورزش همگاني ما در اين فدراسيونها دنبال ميشود، بنابراين اگر تعامل آنها با بسيج بيشتر شود ميتوانيم با كمك همديگر تلاش خوبي بكنيم. به نظر ميرسد كه اگر براي سال آينده بتوانيم با اين فدراسيونها تفاهنامهاي امضا كنيم و به صورت عملياتيتر با هم تعامل داشته باشيم با كمك اين عزيزان و همافزايي كه ايجاد ميشود، بتوانيم رويكرد جديدمان كه تقويت ورزش همگاني است را اجرايي كنيم. در اين زمينه همان طور كه اشاره كردم هم امكانات و نيروي انساني خوبي در اختيار داريم. البته اين مستلزم اين است كه فدراسيونهاي مربوطه و وزارت به ما كمكهاي بيشتري بكنند. در اين صورت ما ميتوانيم كارهاي خيلي خوبي را انجام بدهيم.
اما به نظر ميرسد اين تعامل آن چنان كه بايد و شايد در بخش توسعه ورزش ديده نميشود.
بله، توسعه و فراهم آوردن امكانات ورزشي براي همه مردم به يك همدلي بين نهادهاي متولي ورزش احتياج دارد كه متأسفانه اين محبت و همدلي و وحدت كم است و اين به منيت مديران برميگردد كه سبب شده همكاري بين نهادهاي متولي ورزش كشور آن طور كه بايد و شايد گسترده نباشد. اگر اين منيت را كنار بگذاريم و نهادها منسجمتر عمل كنند، ميتوانيم بهتر در اين مسير حركت كنيم.
البته درخواست وزير ورزش براي كمك بسيج براي تكميل پروژههاي نيمهتمام ورزشي را ميتوان در راستاي اين تعامل ديد و اين ميتواند يك قدم رو به جلو براي همكاري دو طرفه باشد.
در آخرين جلسه شوراي عالي بسيج ورزشكاران كه خدمت وزير محترم ورزش بوديم، گزارشي از عملكرد تربيت بدني در بحث عمراني داشتيم. ايشان عنوان كردند كه بسيج به وزارت كمك كند تا اين طرحهاي نيمه تمام تكميل شود. البته اين مستلزم اين است كه بخشهاي مرتبط با اين امر چه در وزارت و چه در سازمان بسيج پاي كار بيايند و در قالب يك تفاهمنامه اين بحث را دنبال كنيم. البته يك جلسه مقدماتي با مهندس مناف هاشمي معاون پشتيباني وزارت به عنوان متولي و مسئول مستقيم اين كار به همراه سردار بريماني معاونت طرح و برنامهريزي و سردار سليماني مسئول اردويي بسيج داشتيم. سردار نقدي هم در اين بخش تمايل دارد. بايد ببينيم واقعاً اين مسئله به چه شكل عملياتي ميشود. اين يك كار كارشناسي ميخواهد كه بين متخصصين وزارت ورزش و دوستان ما در بخش مهندسي بسيج و سپاه صورت بگيرد و اين كار فازبندي شود كه در بخش اول در چه كاري به صورت بسيجي ورود پيدا كنيم و آن را به اتمام برسانيم. معتقدم اگر با هماهنگي دو طرف يعني وزارت ورزش و سپاه و بسيج به صورت عملياتي به تكميل پروژههاي نيمه تمام ورود پيدا كنيم ميتوانيم منشأ خدمات خوبي براي مردم باشيم.
به جز بحث زيرساختها، چه برنامههاي ديگري براي توسعه ورزش همگاني داريد؟
در اين باره ميخواهم با يك مثال شروع كنم. در يك ماه گذشته از دو استان ساحلي جنوب كشور يعني هرمزگان و بوشهر بازديد داشتم و در جلسهاي كه با شهردار بندرعباس داشتيم، آنها تمايل داشتند كه با همكاري مشترك با بسيج بازيهاي ساحلي را براي بحث اوقات فراغت و نشاط و تفريح مردم در سراسر استان گسترش دهند. مخصوصاً كه در برخي ايام سال مردم زيادي به اين سواحل ميآيند اما تفريح زيادي ندارند. در اين شرايط با برنامهريزي، زمينهاي واليبال ساحلي، فوتبال ساحلي، بسكتبال ساحلي و... را با حداقل امكانات و هزينه و زمان ميتوانيم آماده كنيم و سهمي در ورزش و شادابي مردم داشته باشيم. به همين خاطر هم قرار شد تا كارگروهي اين كار را برنامهريزي، كند و ما هم بررسي كنيم كه با صرف كمترين زمان و انرژي و اعتبارات چطور بسيج ميتواند در بخش سواحل ورود پيدا كند. به نظرم در اين بخش هم ما و ساير نهادهاي متولي ورزش كم كاري كردهايم. اين سواحل زيبا نعمتي است كه خداوند در شمال و جنوب كشورمان قرار داده و ميتوانيم 10 تا 20 رشته ورزشي بومي و محلي و البته ساحلي را فعال كنيم. با بررسيهاي ميداني كه داشتم، به نظرم در حال حاضر از 30 درصد اين ظرفيت استفاده ميكنيم.
موضوعي كه اشاره كرديد ميتواند يك پيشنهاد خوب براي تفريحات سالم باشد و البته اين انتظاري است كه مردم هم از سازمانهاي ورزشي دارند.
البته من سواحل را مثال زدم اما از كوير هم ميشود نام برد كه متأسفانه از اين ظرفيت براي ورزش همگاني استفاده نكردهايم. ميتوانيم برنامههاي مفصل كويرنوردي، ورزشهاي بومي و محلي را در سيستمهاي عشايري و روستايي فعال كنيم. اينها مطالبه مردم است. در بازديدهايي كه از نقاط مختلف كشور داشتهايم، از ما ميخواهند. از ما سؤال ميكنند كه به عنوان مسئول متولي ورزش كشور امكانات كمي مانند تور واليبال يا دروازه در محيط سرباز چه هزينهاي دارد كه اين كار را انجام نميدهيم. واقعاً مردم كم توقعي داريم كه با شكل گرفتن انسجام و همدلي بين مسئولان و مديران ورزش ميتوانيم خدمات خوبي به مردم كشورمان بدهيم.
اين خدمات خوب ورزشي و دسترسي همه مردم به امكانات ورزشي ميتواند خيلي از آسيبها را كم كند.
مقام معظم رهبري ميفرمايند امر به ورزش يك امر به معروف است. اعتقاد دارم خود فعاليتهاي عمومي ورزشي يك نوع مقابله با تهاجم فرهنگي است. اگر يك بستر خوب براي دسترسي مردم به امكانات ورزشي آسان و ارزان فراهم شود، ميتوانيم قدمهاي خوبي در راه مبارزه با آسيبهاي اجتماعي برداريم. بايد به اين نكته توجه داشت كه در حال حاضر اگر خود مردم بخواهند شخصاً براي ورزش كردن و خريد لوازم ورزشي اقدام كنند، خيلي از طبقههاي متوسط به پايين با توجه به هزينههاي كمرشكن تهيه لوازم ورزشي قيد آن را ميزنند و اين ميشود كه جوانان پاي ماهواره مينشينند.
براي كم كردن هزينههاي مردم براي آمدن به سمت ورزش چه برنامههايي داريد؟
در صورتي كه همه نهادهاي مسئول جوانان مانند بسيج، بهزيستي، ستاد مبارزه با مواد مخدر، سپاه، وزارت ورزش و... دست به دست هم بدهند و امكاناتي در تمامي رشتههاي ورزشي با قيمت ارزان ارائه دهند، مردم بيشتري ميتوانند به سمت ورزش گرايش پيدا كنند. همه مردم دوست ندارند كه مثلاً در دو وميداني شركت كنند و رشتهاي ديگر را ميپسندند، اگر اين جامعيت را در فراهم كردن امكانات رشتههاي مختلف ورزشي مورد نياز قشرهاي مختلف مورد توجه قرار دهيم و اين همدلي به وجود بيايد ميتوانيم ورزش همگاني را گسترش دهيم. همچنين فروش قسطي لوازم ورزشي مانند دوچرخه و... با پشتيباني سازمانهاي متولي ورزش هم از ديگر كارهايي است كه ميتوان براي توسعه ورزش همگاني انجام داد. خريد وسايل ورزش به صورت قسطي يك شعار نيست و خود من قبل از انقلاب لباس جودو را به صورت قسطي يك ساله خريدم. اگر اين فضا ايجاد شود ميتوان قدمهاي خوبي برداشت. انصافاً تجهيزات ورزشي گران است و برخي خانوادهها حتي امكان خريد يك ست كامل البسه ورزشي را هم ندارند، بنابراين ما بايد كاري بكنيم كه اين لوازم به صورت قسطي در اختيار مردم قرار بگيرد.
در بخش زيرساختها و استفاده مردم از سالنهاي ورزشي به نظر ميرسد مشكل كمتري وجود داشته باشد؟
در بحث زيرساختها امكانات خوبي در ورزش كشور وجود دارد كه البته ما نبايد آن را انحصاري كنيم و بايد آن را در اختيار آحاد مردم قرار دهيم. در بسيج اين كار صورت گرفته و در حال حاضر بيش از 80 درصد سالنهايي كه ساخته شده در بيرون از مقرهاي نظامي است و مردم هم از آن استفاده ميكنند.
با استفاده از ظرفيت ورزش همگاني و جمع شدن مردم به عنوان نمونه در يك پيادهروي خانوادگي، چه برنامههاي فرهنگي در نظر گرفتهايد تا از اين پتانسيل براي احياي فرهنگ و ارزشها استفاده كنيد؟
وقتي فعاليتهاي عمومي ورزش را گسترش دهيم همين كار يك كار فرهنگي است. مثلاً وقتي در يك محله امكانات ورزشي فراهم باشد مانند كارهايي كه شهرداري انجام ميدهد، به طور حتم يك جوان به جاي اينكه به سمت آسيبهاي اجتماعي برود، به سمت ورزش گرايش پيدا ميكند. ايجاد فضاهاي ورزشي و مسابقات ورزشي به ذات فعاليت فرهنگي است، فعاليت فرهنگي همهاش اين نيست كه حتماً بايد كتاب بخوانيم يا حديث و... همين فعاليتهاي ورزشي يك نوع كار فرهنگي است. وقتي اين فضا را ايجاد كرديم به عنوان مثال در طول سواحل ايران كه بالاي هزار كيلومتر است اگر امكانات ورزشي در اختيار مردم قرار دهيم، اين خودش يك كار فرهنگي است و فرد به جاي اينكه جلوي تلويزيون بنشيند ميآيد از اين امكانات استفاده ميكند، چون ميداند براي سلامت خودش مفيد است.
اينكه ورزش يك كار فرهنگي است درست است اما به نظر ميرسد ميشود از اين ظرفيت براي ترويج فرهنگ استفاده بيشتري كرد.
قطعاً، در بخش برنامههاي فرهنگي سازمان و نهادهاي مختلفي متولي هستند و خيلي از نهادها در كارهاي فرهنگي ميتوانند وارد شوند. در بسيج هم بسيج ورزشكاران متولي اين كار است و كارهاي زيادي صورت گرفته است و سردار آذرنوش و همكارانشان برنامههاي مفصلي براي كل جامعه ورزش كشور دارند. برنامههايي مانند طرحهاي بصيرتافزايي براي مربيان و ورزشكاران و برگزاري همايشها از جمله آنها است. همچنين در كميسيون مشترك براي توسعه فعاليتهاي فرهنگي بين سازمان ورزش بسيج و سازمان بسيج ورزشكاران به دنبال يك برنامه تحولي خوبي براي سال 94 و برنامه پنج ساله ششم هستيم.
در زمينه ورزش همگاني آيا طرحي براي واگذاري اين كار به خود مردم هم در بسيج در دستور كار است؟
بله، بايد از سردار نقدي تشكر كنم كه طبق طرحي كه جديداً ارائه دادهايم قرار است به بسيجيان در قالب تعاونيها وام داده شود تا آنها زمين چمن مصنوعي در روستا، ساحل يا شهرشان بزنند. دوستاني كه مايل هستند ميتوانند با توجه شرايطي كه داريم در اين ميدان وارد شوند. به عقيده من با اين كار بخشي از كارها به خود مردم واگذار ميشود و اين سبب ميشود تا نهادهاي دولتي در اين زمينه همه كار را بر عهده نگيرند و به برون سپاري بپردازند. بسيجياني كه توانمندي و علاقهمندي دارند و كارشان ميتواند خروجي داشته باشد، با يك كار كارشناسي شده طرحهايشان را ارائه دهند تا به سردار نقدي و بقيه مديران تحويل دهيم تا بتوانيم با خصوصيسازي و در قالب تعاونيها در بخش ورزشهاي محلي و بومي و روستايي، حركت خوبي در برنامه پنج ساله ششم در راستاي گسترش ورزش همگاني داشته باشيم.
سردار حرف و نكتهاي اگر باقي مانده؟
اميدوارم با حمايتهايي كه هيئت رئيسه سازمان بسيج مستضعفين، سردار نقدي، سردار فضلي و سردار فرجيانزاده انجام ميدهند بتوانيم تكاليفمان را به خوبي انجام دهيم. معتقدم بستر خيلي خوبي در بسيج براي ورزش آماده شده و هنر و مديريت ما است كه از توانمنديهاي خيل عظيم بسيجيان استفاده كنيم و برنامههايمان را عملي كنيم. همچنين تشكر ميكنم از روزنامه «جوان» و ساير رسانهها كه بسيج را در امر توسعه ورزش همگاني و اجرايي كردن برنامهها ياري ميدهند.