ايران امالقراي جهان اسلام و كانون شيعيان جهان است ولي مردم ما اطلاعات كمي درباره شيعيان كشورهاي ديگر دارند. هند از جمله اين كشورهاست كه شيعيان پس از اهل سنت سومين اقليت بزرگ در اين شبه قاره مشهور را دارا هستند، جمعيتي بالغ بر 80 ميليون شيعه كه محبت اهل بيت (ع) با گوشت و خون آنها درآميخته است. براي شناخت بيشتر اين محبان 14 معصوم، از طريق انجمن شهيد ادواردو آنيلي با دكتر سيدمناظر حسين نقوي مدير مؤسسه الجواد از شهر لكنوي هندوستان گفتوگويي داشتيم؛ مؤسسهاي كه به نوعي تمام فعاليتهاي مذهبي و ديني در كشور هند را به عهده دارد.
چطور شد به فعاليتهاي مذهبي گرايش پيدا كرديد و به ايران آمديد؟
پدرم شخصيتي فرهنگي بود براي همين من از همان كودكي با كتاب بزرگ شدم. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي و وجود شخصيت برجستهاي مانند امام خميني(ره) به روحانيت و تحصيلات در اين عرصه علاقه پيدا كردم، بههمين خاطر دوست داشتم به ايران بيايم تا بيشتر با چنين فضايي مرتبط باشم. الحمدلله نزديك 15سال است در ايران براي تحصيل رفت و آمد دارم. شش ماه هند و شش ماه ايران هستم.
وضعيت مسلمانان و شيعيان در منطقه لكنو چگونه است؟
هندوستان يك ميليارد و 200 ميليون جمعيت دارد و اقليت دوم بعد از هندوها، مسلمانان هستند. تقريباً 250 ميليون مسلمان داريم كه از اين تعداد 84 ميليون شيعه هستند كه بعد از اهل سنت سومين اقليت ديني هستند.
اين آمار بالايي است زيرا طبق آمارهاي اعلام شده 35 ميليون شيعه هستند، به نظر شما اين تناقض در آمار به چه خاطر است آيا دشمن قصد دارد تا تعداد شيعيان را كم نشان بدهد؟
دشمنان هميشه خواستهاند تا شيعيان را كمرنگ نشان دهند. الحمدلله شيعيان در تمام جهان گستردگي زيادي دارند. از ميان جمعيت بالاي هندوستان هم خيليها شيعه هستند. شيعيان هند در كشورهايي چون انگليس و امريكا مراكز بزرگ اسلامي دارند اما آنها در آمارهايي كه ميدهند خلاف واقعيت را نشان ميدهند.
شيعيان تقريباً 10 درصد جمعيت هند را تشكيل ميدهند. تا چه اندازه مسئوليتهاي مهم كشوري و سياسي در هند به عهده آنهاست؟
درتاريخ هندوستان اگر مرور داشته باشيد پادشاهاني مانند تيپوسلطان و حيدرعلي شيعه بودند و براي همين سمتهاي مهم در اختيار شيعيان بوده است و توانستهاند به فراخور زمان و شرايط مناصبي را داشته باشند و به جامعه اسلامي هند كمك كنند.
در منطقه لكنو چطور؟
دراين منطقه هم شيعيان زيادي پراكنده هستند.
از نخبگان شيعي افرادي را ميتوانيد نام ببريد؟
بله، بسيار زياد هستند. از جمله دكتر كلب صادق از روحانيون و علماي مشهور در سطح جهاني است. دانشگاه و همچنين بيمارستان آموزشي هم تأسيس كرده است. فردي بسيار فعال و معتقد به اصول ديني است كه همه دوستش دارند و از سوي مقام معظم رهبري هم مورد قبول و تأييد است. دانشمندان شيعي زيادي داريم كه در مناصب مختلف و پستهاي كليدي فعاليت دارند. در ايالت كشمير و يوپي وزير شيعه داريم. در دهلي مختار نقوي نايب رئيس دولت شيعه است.
اين حضور شيعيان در كرسيهاي مهم، تأثيري در وضعيت شيعيان هند داشته است؟
در هندوستان بين شيعه و سني اختلاف زيادي وجود ندارد اگر وهابيت دخالت نكند مشكلي پيش نميآيد براي همين مسئولان شيعه توفيقهاي خوبي داشتهاند.
مگر حضور و بروز فرقه وهابيت درهندوستان چگونه است؟
متأسفانه وهابيت مثل غده سرطاني است كه به جان اسلام افتاده و تقريباً در تمام كشورها فعال هستند. آنها كه از سوي كشور عربستان حمايت ميشوند با توان مالي بالا در اكثر مناطق هند حضور دارند و به شدت تبليغ ميكنند.
بزرگترين مشكل شيعيان هند به نظر شما چيست؟
شبكههاي ماهوارهاي درهند خيلي فعال هستند و همانطوركه مقام معظم رهبري فرمودند جنگ نرم دشمن حاكم است كه جوانان را نشانه رفته و روي آنها تأثيرات منفي ميگذارد. متأسفانه در هند خيلي از جوانان گرفتار اين تهاجمات شدهاند براي همين بايد تبليغات درست گسترش پيدا كند و رسالت مبلغان سنگينتر و حساستر شده است بايد تبليغ و تدريس شيعه را تقويت كنيم.
نسبت به جمعيت بالاي شيعه تعداد مبلغان كافي است؟
نه خيلي كم هستند ما به نسبت تعداد شيعه در هند به مبلغ زيادي احتياج داريم تا بتوانند نياز آنها را تأمين كنند. حوزه علميه و جامعالمصطفي هم از اين مسئله آگاه است كه در هند به مبلغ شيعه نياز داريم. تقريباً با توجه به جمعيت بالا نياز به هزار مبلغ در هند داريم بايد حوزه توجه خاصي به اين مسئله مهم كند.
مگر در هند حوزه علميه نيست تا مبلغان شيعه پرورش بدهد؟
ما در هند حوزه علميه داريم ولي به توانايي و قوت حوزه علميه در ايران نيست. در گذشته حوزه علميه لكنو خيلي سطح بالايي داشت به طوري كه به آن نجف ثاني لقب ميدادند ولي امروز آن قوت را ندارد.
راهكار شما چيست؟
بايد جوانان در حوزههاي علميه توانايي خود را بالا ببرند و بدانند چه رسالت سنگيني به عهده دارند به صرف اينكه تحصيلات حوزوي بخوانند و علم خودشان را بالا ببرند كافي نيست، بايد بتوانند اين علوم را به خوبي به ديگران انتقال بدهند اين اهميت دارد.
يكي از موضوعات مهم بحث جنگ نرم است شما به عنوان يك روحاني مبلغ شيعه، موقعيت جوانان شيعه هند را در اين جنگ نامرئي چگونه ارزيابي ميكنيد؟
جوانان شيعه هند از لحاظ عقيدتي خيلي محكم هستند براي همين جنگ نرم چندان روي آنها اثري ندارد ولي بههر حال دشمن فعاليت دارد و شبكههاي ماهوارهاي خيلي تأثيرگذار است روي ظاهر و پوشش جوانان اثرگذاشتهاند در اثر همين جنگ امروز در هند سنتها درحال فراموشي هستند.
چه تعداد شبكه تلويزيوني بومي درهند فعاليت دارد؟
در هند شبكههاي زيادي تاسيس شده و دراين ميان تنها حدود20 شبكه مربوط به مسلمانان است؛ البته شيعيان به تازگي شبكه وين تي وي را راهاندازي كردهاند كه ما هم با آنها مرتبط هستيم.
اينكه در روزعاشورا درهند تعطيل رسمي اعلام شده، درست است؟
بله، با اينكه شيعيان اقليت سوم در هند هستند اما دولت به احترام شيعيان و عقايدي كه دارند روز عاشورا سرتاسر هندوستان را تعطيل رسمي اعلام كرده است. اين رويه از زمان گاندي رسميت پيدا كرد. همه مردم هند با اينكه مسلمان نيستند ولي به اين روز اعتقاد دارند و نذر ميكنند، شربت ميدهند حتي هندوهاي بودايي كه هيچ اعتقادي به دين ندارند هيئت سينهزني دارند و در اين روز سينهزني ميكنند. هنديها حتي بوداييها عاشق امام حسين هستند زيرا امام سمبل مقاومت حق در مقابل باطل و ظلم است براي همين هرچند مسلمان و شيعه نيستند ولي به عشق امام هيئت سينهزني دارند و مراسم عزاداري برپا ميكنند.
مسيحيان براي ترويج دين مسيحيت در هند چه فعاليتهايي انجام ميدهند؟
در هندوستان، مسيحيان از نظر علمي و آموزشي نفوذ ميكنند. آنها براي بچههاي كم سن و سال و مقاطع ابتدايي مدارس مدرن و مجهز تأسيس كردهاند به نام «انگليس نوري» كه از همه هنديها اعم از مسلمان و غيرمسلمان پذيرش دارند. مردم هم استقبال ميكنند. آنها هم وقت زيادي براي آموزش مسيحيت صرف كرده و سعي ميكنند كودكان را به دين مسيحيت علاقهمند سازند. متأسفانه مسلمانان بهخصوص شيعيان در اين عرصه فعال نيستند. مسلمانان حداقل از مسيحيان ياد بگيرند كه چطور روي نسل آينده سرمايهگذاري ميكنند.
شما با رهبران مسيحي و بودايي مناظره هم داشتيد؟
بله بسيار زياد، البته در كنار مناظره و مباحثه با آنها رابطه خوبي هم دارم. مثلاً يكي از رهبران بودايي شخصيت حضرت زهرا را خيلي قبول دارد و براي ايشان قابل احترام است و قرآن را هم قبول دارد. درهندوستان كنفرانس برگزار ميكنيم به نام سيرت حضرت زهرا و تمام شخصيتهاي سياسي و مذهبي مسلمان و غيرمسلمان در آن حضور پيدا ميكنند كه خيلي تأثيرگذار است از منظر رسانهاي وقتي يك شخصيت برجسته هندي در اين كنفرانس حاضر ميشود. درسطح وسيع برنامه پوشش رسانهاي داده ميشود. اميدواريم انشاءالله نور اسلام شيعه در تمام هندوستان بتابد وگسترش پيدا كند.
بزرگترين مشكل زوارهندي در ايران را چه ميدانيد؟
زائران از برنامههاي فرهنگي اجباري آستان براي زائران خارجي راضي نيستند. وقتي آنها با مشكلات زيادي عازم ايران ميشوند تا امام رضا را زيارت كنند انصافاً نبايد با چنين موانعي مواجه شوند. بههرحال اينها نيز زائران رضوي هستند كه به عشق امام ايران آمدهاند. مثلاً غذاي حرم را قبلاً از روي گذرنامه ميدادند اما حالا بايد دربرنامههاي فرهنگي آستان شركت كنند تا اسمشان در قرعهكشي قرار بگيرد كه اين در شأن ميهمان امام از راه دور نيست.
به نظرشما براي تأثيرگذاري بر شيعيان هند، چه وظايفي بر عهده شيعيان ايراني است؟
بايد يك هيئت خوب و قوي تشكيل شود و جوانان متدين و بااخلاق و فعالي در رأس آن باشند. اداراتي كه فعاليتهاي مربوط به خارجيها را انجام ميدهند افراد خوبي داشته باشند و غيرمستقيم بر زائران اثر بگذارند.