حدود چهار سال پیش به منظور استخراج سنگ و مس از منطقه کوه بهر آسمان در شهرستان جیرفت مجوز معدن کاوی در این منطقه صادر شد تا علاوه بر ایجاد اشتغال برای اهالی این شهرستان و روستاهای اطراف در وضعیت اقتصادی استان کرمان هم نقشی ایفا کند. اما از همان مراحل مقدماتی عملیات اجرایی، نگرانی از تخریب محیط زیست و اثرات ناشی از آن عده ای از مردم و دوستداران محیط زیست را نگران کرد و متولیان این پروژه به عدم بررسی و تحقیقات لازم و اقدام عجولانه متهم شدند. با این حال مراحل مقدماتی اکتشاف آغاز شد تا اینکه حالا پس از گذشت چهار سال، تهدیدات احتمالی حاصل از معدن کاوی در این منطقه مسئولان شهرستان و استان را در خصوص ادامه فعالیت دچار تردید کرده است.
***********
هشدار جدی یا سنگ اندازی؟!
منطقه حفاظت‌شده کوه بهرآسمان یکی از سرچشمه‌های اصلی هلیل‌رود، رودخانه اصلی جنوب شرق کشور است که نزدیک به چهار سال پیش مجوز احداث معدن و استخراج گونه های متنوع سنگ را دریافت کرد.
مجوزی که بنا به گفته برخی کارشناسان بدون مطالعه کافی و گرفتن استعلام های مورد نیاز صادر شده و در صورت اغاز مراحل اکتشاف آسیب جبران ناپذیری به منابع حیاتی آب، مراتع، دامپروری، و کشاورزی منطقه وارد می کند. همچنین، این کارشناسان مدعی بودند که معدن‌کاوی در این نقطه سبب از بین بردن پوشش گیاهی و تخریب بافت خاک و افزایش گرد و غبار و شیوع انواع بیماری‌ها در منطقه می‌شود. این در حالی است که مسئولان و متولیان معادن کوه بهر آسمان این اظهارات را صرفا سنگ اندازی درمسیر پیشرفت شهرستان دانسته و به آن توجهی نکردند.
در حالی که بنا به گزارشات، وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست و مردم بومی با این اقدام مخالف بودند فرمانداری منطقه در جلسه ای اضطراری خواهان آغاز هر چه زودتر اقدامات در منطقه شده بود. یاسر سمندری، از اعضای انجمن زیست محیطی دوستداران طبیعت در این خصوص گفت: وزارت نیرو و سازمان محیط زیست طی نامه هایی رسما با معدن کاوی در منطقه مخالفت کرده‌اند اما فرماندار در جلسه‌ای اضطراری خواستار آغاز کاوش‌های معدن‌کاوی در منطقه شده‌است.
بنا به گفته سمندری مجوزهای معدن کاوی در حالی داده شده که برای جلوگیری از تخریب محیط زیست منطقه، در این منطقه هیچ گونه مجوز چرا به عشایر داده نشده است!با این حال مخالفت ها تنها توانست برای مدتی عملیات معدن کاوی را تعطیل کند وغائله را بخواباند.عملیات احداث این معدن اغاز شد و با وجود تمام مخالفت ها و هشدارها سال گذشته مدیر کل سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان از اغاز مراحل اولیه اکتشاف معادن بهر آسمان خبر داد.
محمود اسکندرینسب با بیان اینکه متاسفانه عده ای به دنبال سنگ اندازی در اجرای این پروژه عظیم اند گفت: همه باید بدانند که راه اندازی این معادن قطعاً می تواند تاثیر بسیار خوبی برای رشد و پیشرفت منطقه و به تبع آن مردم داشته باشد. وی با بیان اینکه هیچکدام از نقاطی که پروانه اکتشاف آنها صادر شده است در محدوده اراضی مردم منطقه نیستند و حداقل فاصله این نقاط با اراضی مردم ۱۷۵۹ متر است که بر طبق قانون باید کمتر از ۲۵۰ متر نباشد، خط بطلانی بر حرف های مخالفان کشید .
وی همچنین اعلام کرد: صدور پروانه اکتشاف برای معادن مستلزم اخذ استعلام از ادارات مربوطه از جمله محیط زیست است و سازمان صنعت و معدن کلیه این استعلامات را انجام داده و محیط زیست نیز موافقت خویش را اعلام نموده است.
بهر آسمان حفاظت شده نیست!
یکی دیگراز دلایل مخالفت با معدن کاوی در منطقه بهر آسمان از سوی کارشناسان و برخی مسئولان شهرستان جیرفت بی توجهی به ممنوعیت قانونی معدن کاوی در مناطق حفاظت شده بود که مدیر کل سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان با رد این مسئله اکتشاف در این منطقه را کاملا قانونی اعلام کرد. اسکندری نسب در خصوص اینکه گفته می شود منطقه بهراسمان به عنوان یک منطقه حفاظت شده اعلام شده گفت: این موضوع باید در شورای عالی محیط زیست که وزیر صنعت، معدن هم جزء آن است تصویب شود حال آنکه کلیه مکاتبات سابق سازمان صنعت و معدن کرمان نشان دهنده این است که وزارت صنعت با این موضوع مخالفت کرده است.
وی همچنین افزود: به نظر می رسد در یکی از سفرهای استانی دولت قبل یک تصمیم شتاب زده و غیر کارشناسی در خصوص اعلام منطقه حفاظت شده بهرآسمان گرفته شده حال آنکه بعضی از پروانه های اکتشاف سازمان صنعت و معدن در این مناطق قبل از تصویب این موضوع بوده است و قاعدتا جایی که پراوانه اکتشاف معدن صادر شده باشد نمی تواند به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شود!
مدیر کل سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان با بیان اینکه البته اخیراً تلاش های خوبی از سوی مسئولین شهرستان برای آغاز این پروژه صورت گرفته است و به زودی مشکلات مورد نظر حل و مراحل اکتشاف آن آغاز می شود گفت: در صورتی که بعد از اکتشاف اولیه و بررسی کارشناسی دقیق، میزان ذخایر معدنی که عمدتاً مس و آهن هستند بر اساس پیش بینی های صورت گرفته درست باشد اتفاق عظیمی در حوزه معادن جنوب استان رقم خواهد خورد که مهمترین اثر آن در بحث اشتغال نمایان می شود.حالا بماند که اهالی جیرفت در خصوص کم لطفی مسئولان شهردر جذب نیرو های بومی برای مراحل مقدماتی اکتشاف معادن مذکور گله مندند.
احتمال آلودگی آب هلیل رود بالا رفت!
بهرآسمان در ارتفاع 3800 متری قرار دارد و مرکز ثقل آب‌های جنوب کرمان است. در این منطقه رودخانه هلیل رود و چند رود دیگر جاری اند. در طی سه چهار سال گذشته کارشناسان بارها هشدار دادند که در صورت معدن کاوی، آب رودخانه هلیل رود و به تبع آن سد جیرفت آلوده خواهد شد. چرا که آب چندین شهرستان منطقه از این سد تامین می‌شود.
این اخطارها هم بارها از سوی مسئولان شهرستان رد شد. چرا که سال گذشته مدیر کل سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان در پاسخ به نظر برخی کارشناسان مبنی بر اینکه این کاوش‌ها آلودگی رود هلیل رود و در نهایت سد جیرفت را به دنبال دارد گفت: اینکه گفته می شود اکتشاف این معادن باعث آلودگی آب ها می شود درست نیست چون این مواد معدنی هم اکنون در زمین وجود دارند و اکتشاف آنها هیچ صدمه ای به آب های زیر زمینی وارد نمی کند اما نکته ای که ممکن است خطراتی برای محیط زیست ایجاد کند رها سازی آب مصرفی معادن در طبیعت است که این موضوع با توجه به نیاز معادن به آب و لزوم بازیافت و استفاده مجدد حل شده است و امروزه معادن دیگر آب های مصرفی خود را در طبیعت رها نمی کنند!
این درحالی است که چند روز پیش مدیرکل اداره محیط زیست استان کرمان اعلام کرد: اگر عملیات احداث سبب آلودگی آب شود، باید جلو انجام عملیات ساخت معدن گرفته شود.
محمود صفرزاده بندری با بیان اینکه آلودگی آب سد که تامین کننده آب شرب منطقه است، با بهره‌برداری معادن محتمل است، گفت: مشکل ما در مورد مجوز معادنی است که پس از ارتقا یافتن این منطقه حفاظت شده زیست محیطی صادر شده است.وی افزود: در سفری که خانم ابتکار به استان داشتند، در این زمینه مذاکراتی را با استاندار انجام دادند که قرار شد این مساله در استان پیگیری شود و اگر به نتیجه‌ای نرسید در سطح معاونان سازمان حفاظت محیط زیست و معاون وزارت صنعت و معدن پیگیری شود و در نهایت اگر باز هم نتیجه ای حاصل نشد، توسط ریاست سازمان و وزیر صنعت و معدن مورد پیگیری قرار گیرد.
صفرزاده بندری با اشاره به اینکه تاکنون هیچگونه عملیات فیزیکی برای احداث معدن در این منطقه انجام نشده است، گفت:اگر انجام این عملیات با آلودگی آب همراه شود و متولیان نتوانند این آلودگی را رفع کنند، باید عملیات متوقف شود، زیرا که خط قرمز ما تخریب محیط زیست و ایجاد آلودگی است. در غیر این صورت امیدواریم بتوانیم با مدیریت درست از بروز مشکلات جلوگیری کنیم!
