سيگنال‌هاي ارسالي از سوي قطب‌هاي نفتي جهان در وين به خوبي بيانگر اين حقيقت است كه هيچ كشوري مايل به كاهش توليد براي افزايش قيمت نفت نيست.
به گزارش «جوان»، قرار است امروز نشست 166 اوپك براي بررسي بازار نفت برگزار شود؛ وزراي عضو اين سازمان، يك به يك وارد وين شدند و پس از حضور در فرودگاه با يك سؤال مشخص روبه رو شدند:«موضع شما براي كاهش توليد نفت اوپك چيست؟»
پاسخ‌ها نيز متفاوت است؛ از موضع‌گيري شفاف و صريح بيژن نامدار زنگنه گرفته تا مواضع چند پهلو و مبهم علي النعيمي وزير نفت عربستان كه پس از سفر وزير خارجه كشورش به وين براي تأثيرگذاري در مذاكرات 1+5 با ايران، دومين مقام سعودي است كه در اين هفته به وين آمده است موضع جالبي را اتخاذ كرد:«حالمان از اين بهتر نمي‌شود!»
علي النعيمي هيچ صحبتي درباره برنامه عربستان در نشست نكرد و در پاسخ به سؤالي درباره كاهش ۳۰ درصدي قيمت نفت از ماه ژوئن تاكنون گفت: قيمت نفت هر از گاهي بالا مي‌رود و گاهي پايين مي‌آيد. اين اولين بار نيست كه بازار با مازاد عرضه مواجه شده است.
پيشتر وزير انرژي امارات بدون اشاره به جزئيات اعلام كرد كه اعضاي اوپك يك «تصميم مناسب» را درباره كاهش قيمت نفت اتخاذ خواهند كرد.
در مقابل اين مواضع بيژن نامدار زنگنه با تأكيد بر لزوم پايبندي اعضاي اوپك به سهميه‌هاي توليدي گفت: ايران هيچ برنامه‌اي براي كاهش توليد خود (در صورت كاهش رسمي سقف توليد اوپك) ندارد.
وي گفت برخي اعضاي اوپك و نه ايران معتقدند اكنون زمان دفاع از سهم اوپك در بازار نفت در برابر كشورهاي غير عضو است؛ بسيار واضح است كه اوپك تصميم مي‌گيرد از سقف توليد خود تجاوز نكند.
زنگنه نگفت ايران چه موضعي را در نشست امروز اتخاذ مي‌كند اما گفت كارشناسان هم عقيده هستند كه مازاد عرضه در بازار نفت سال آينده افزايش خواهد يافت.
از سوي ديگر وزراي نفت عراق و ونزوئلا بيشترين تلاش را براي مجاب كردن اعضا براي كاهش توليد نفت از خود به نمايش گذاشته‌اند و هيئت روسي نيز در چند روزي كه در وين خيمه زده است به ملاقات هيئت‌هاي مختلف رفته و سعي در راضي كردن آنها در كاهش توليد دارند.
روس‌ها اما خود به طور رسمي اعلام كرده‌اند كه توليد نفت خود را كاهش نمي‌دهند و قصد دارند با بازي دادن اوپك، شرايط را به سود خود برگردانند؛ البته اين حضور روسيه در وين بسيار شفاف‌تر و روشن‌تر بوده و اين اولين باري است كه روس‌ها به طور رسمي وارد فضاي اوپك شده‌اند در حالي كه پيشتر تنها و تنها نظاره‌گر بودند.
مكزيك هم به عنوان يكي ديگر از كشورهاي بزرگ نفتي جهان به مقامات عربستان و ونزوئلا و روسيه گفته است كه به هيچ عنوان به سمت كاهش توليد حركت نخواهند كرد و بابت چند سالي كه دچار ركود نسبي در توليد نفت شده‌اند قصد حضور قدرتمندتر در توليد و صادرات نفت را دارند.
ليبي و عراق نيز به دنبال بازپس‌گيري سهم خود از بازار هستند و به خوبي مي‌دانند براي اين مهم بايد با ديگر اعضاي اوپك بجنگند؛ ايران نيز با توجه به محدوديت صادرات نفت خود از شرايط بسيار ناراضي است؛ چراكه نه نفت فراواني براي فروش دارد و نه سهم چنداني در حالي كه اگر تحريم نفتي لغو مي‌شد زنگنه مي‌توانست صادرات نفت را طي مدت كوتاهي دو برابر كند و با قيمت 60 دلاري به درآمد قابل توجهي دست مي‌يافت.
شرايط براي ايران بسيار سخت است و به هيچ عنوان امكان كاهش توليد و صادرات براي ايران مهيا نيست؛ منيت خواهي غول‌هاي نفتي– چه اوپكي و چه غير اوپكي ـ و البته لجبازي با يكديگر، اميد را براي كاهش توليد نفت به صفر متمايل كرده است و به نظر مي‌رسد قيمت نفت با افزايش مواجه نشود. در اين شرايط ايران مهم‌ترين متضرر شناخته مي‌شود زيرا با كاهش قيمت نفت و با توجه به صادرات يك ميليون بشكه‌اي، با كاهش درآمدهاي نفتي مواجه مي‌شود.
عربستان نگراني خاصي از كاهش قيمت نفت ندارد زيرا با ذخاير 700 ميليارد دلاري خود مي‌تواند تا سال‌ها با همين وضعيت ادامه دهد اما براي كشورهايي همچون ايران، ونزوئلا، اكوادور، آنگولا و روسيه وضعيت بسيار بحراني است، به همين دليل است كه ونزوئلا به عنوان طلايه‌دار كاهش سطح توليد سعي در لابي با برخي اعضا را دارد.
ونزوئلا و ايران نقش حافظ منافع مسكو را در اوپك بازي مي‌كنند و در مقابل، عربستان روي خوشي به روسيه نشان نداده است هرچند كه روس‌ها از ابراز علاقه خود براي همكاري با رياض خبر داده‌اند.
اما از سوي ديگر، با توجه به مواضع سياسي عربستان درباره ايران و نياز روسيه براي جبران درآمدهاي بر باد رفته خود، اينك بهترين زمان براي تقسيم بازار ميان عربستان و روسيه است. رياض به خوبي متوجه وضعيت بد اقتصادي مسكو است و محتمل است با توافق‌هاي غيرشفاف در پيوندش با روسيه، نفت را براي ايران تبديل به باتلاق بزرگي كند.
عربستان به دنبال ضربه زدن به ايران و روسيه نيز به دنبال كسب درآمدهاي بيشتر از بازار نفت است كه نقطه مشترك اين دو هدف، خراب كردن بازار ايران و محو آن در بازارهاست. موضوعي كه عربستان همواره به دنبال آن بود و شرايط چند ده سال اخير نيز به اين خوبي براي روس‌ها مهيا نبوده است!
حضور روس‌ها در اوپك به سود ايران و ساير كشورها بوده و هست اما با توجه به رويگرداني‌هاي «آني» مسكو از ايران، احتمال توافق روسيه و عربستان عليه ايران دور از ذهن نيست مگر آنكه ساير كشورها در اتحاد با يكديگر روي كاهش توليد يا تثبيت توليد با تبصره جمع كردن توليد اضافه سهميه تأكيد كنند.
نشست امروز اوپك بسيار حياتي و در نوع خود بي‌نظير است زيرا اوضاع بين‌المللي از ثبات برخوردار نبوده و جابه‌جايي بلوك‌بندي‌هاي سياسي به اوج خود رسيده است و اهداف استراتژيك با تغييرات بنيادين مواجه شده‌اند. عربستان نيز كه «كم‌رويي» امريكا به خود را در مسئله داعش و مسائل روسيه به خوبي درك كرده است درصدد اثبات خود به يانكي‌هاست و قصد دارد استقلال سياسي خود را با سلاح نفت، به رخ كاخ سفيد بكشاند.
اگر خبرهاي جالبي از اجلاس 166 اوپك شنيديد چندان تعجب نكنيد زيرا منافع كشورها اين روزها و به ويژه روز پنج شنبه مانند شن‌هاي صحرا در حال جابه‌جا شدن است.
