فقر تيراژ كتاب، رواج نداشتن فرهنگ مطالعه در كشور و مشكل گراني كاغذ از جمله دغدغه‌هاي مهم فرهنگي مقام معظم رهبري است كه بارها و بارها از سوي ايشان مورد تأكيد قرار گرفته است به طوري كه بارها فرموده‌اند؛ «كتاب آنقدر كه شأن جامعه‌مان اقتضا مي‌كند، رواج ندارد».
يكي از مهم‌ترين توصيه‌هاي رهبر معظم انقلاب براي ترويج فرهنگ مطالعه و بالا بردن سرانه كتابخواني در جامعه، در كنار ايجاد زنگ كتابخواني در مدارس، برپايي محافل كتابخواني براي جوان‌ها، هديه كتاب، صدقه كتاب و...، معرفي درست و اصولي كتاب در جامعه است، به طوري كه در جايي فرموده‌اند:«...چيزهايي هست كه با گفتن تنها تمام نمي‌شود. معلومات خاصيتش اين است كه يك بار كه چيزي را گفتيم، طرف مي‌فهمد؛ ديگر لازم نيست آن را دوباره، سه باره، ده باره بگوييم، مي‌شود تكرار ممل ليكن اخلاقيات، خلقيات، عادات و رفتارها اين طوري نيستند. وقتي كسي عادت ناپسندي دارد، كافي نيست كه بگوييم آقا! اين عادت ناپسند است، يا اين كار را انجام نده، يا اين كار را انجام بده. يك بار تذكر بدهيم و بگوييم ما گفتيم، ديگر تكليفمان تمام شد؛ نه، اين طوري نيست. اين گفتن و باز گفتن و باز گفتن و به زبان‌هاي گوناگون گفتن و از همه طرف گفتن و او را با فكر محاصره كردن مي‌خواهد، تا يك عادت از ميان برود، يا به وجود بيايد.»
در اين راستا و با توجه به تلقي مقام معظم رهبري از كتابخواني به عنوان يك واجب ديني، نمي‌توان به راحتي از نقش مهم منبرهاي نماز جمعه به عنوان محلي براي واداشتن مردم به تأمل و ايجاد ميل به كتاب و كتابخواني در آنها گذشت. اهميت اين مسئله چنان بالاست كه ايشان نه تنها از منبرهاي نماز جمعه به عنوان محلي براي واداشتن مردم به تدبر و تفكر ياد مي‌كنند، بلكه نماز جمعه را همچون نشانه‌هاي راهنمايي مي‌دانند كه هر جمعه در مقابل ديدگان آحاد مردم قرار مي‌گيرد و به آنان مسير صحيح حركت را نشان مي‌دهد.
از معرفي كتاب در نماز جمعه تا حركت ترويجي در نجف‌آباد
آيت‌الله‌العظمي خامنه‌اي خود از اولين كساني بودند كه از تريبون نماز جمعه به عنوان محلي براي معرفي گسترده كتاب استفاده و در خردادماه سال 1374 مصادف با عاشوراي حسيني اقدام به معرفي كتاب فاخر «لهوف» به نمازگزاران كردند.
به دنبال اين حركت برجسته و اقدام شايسته مقام معظم رهبري تلاش‌هايي براي بهره‌گيري از اين ظرفيت ارزشمند در جامعه، نه فقط از جانب شوراي سياستگذاري ائمه جمعه، بلكه از سوي گروه‌هاي ترويجي در شهرها و استان‌هاي مختلف كشور صورت گرفت از جمله مردم نجف‌آباد اصفهان بيش از يك سال است كه هر هفته در خطبه‌هاي نماز جمعه با يك كتاب جديد از تازه‌هاي نشر كشور آشنا مي‌شوند. اين حركت از سوي مؤسسه شهيد كاظمي به عنوان يك نهاد خصوصي فعال در حوزه كتاب آغاز شد. استقبال كم‌سابقه از اين حركت جهادگونه نشان داد كه ائمه جمعه و گفتارشان از اهميت بالايي در ميان مردم برخوردار است و با تكيه بر آن مي‌توان زمينه را براي رفع دغدغه‌هاي مقام معظم رهبري در حوزه تبليغ و ترويج كتاب فراهم كرد.
حميد خليلي، مدير مؤسسه شهيد كاظمي درباره اين تجربه و دستاوردهاي آن مي‌گويد:«با توجه به دغدغه‌هايي كه براي ترويج كتاب داشتيم، برنامه معرفي آثار را در خطبه‌هاي نماز جمعه از حدود يك سال پيش شروع كرديم. ابتدا جلب اعتماد امام جمعه كمي سخت بود؛ چون به‌هر حال تريبون نماز جمعه حساسيت‌هاي خاص خود را دارد ولي كم‌كم با كار قوي كه براي معرفي آثار انجام داديم، توانستيم دغدغه‌مند بودنمان را ثابت كنيم و در حال حاضر، خيلي از نهادها از جمله شهرداري، نهاد كتابخانه‌هاي عمومي و وزارت ارشاد تمايل دارند كه با اين طرح همكاري كنند.»
نماز جمعه محل تبليغ كتاب شود
مجمع ناشران انقلاب اسلامي به عنوان يكي از نهادهاي فعال در حوزه كتاب بر آن است تا با همكاري شوراي سياستگذاري ائمه جمعه از اين ظرفيت مهم و حياتي براي آشتي دادن مردم با كتاب استفاده كند. ميثم نيلي مديرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامي در گردهمايي ائمه جمعه سراسر كشور كه اواخر تابستان سال جاري در مشهد برگزار شد، ضمن ارائه گزارشي از فعاليت‌هاي اين مجمع، خواستار ايجاد فرصتي براي تبليغ كتاب در تريبون نماز جمعه شد.
نيلي در اين جلسه تأكيد مقام معظم رهبري بر مسئله كتاب را قابل تأمل دانست و گفت:«چرا در تريبون‌هاي نماز جمعه حداقل كتاب‌هايي كه مقام معظم رهبري معرفي كردند، با بيان بازتري توسط خود علما و نيروهاي مرجع فرهنگي جامعه تبليغ نشود؟»
وي در آن جلسه ضمن اعلام آمادگي مجمع براي برنامه‌ريزي جهت ايجاد نهضت محتوايي براي مطالعه كتاب در كشور گفت: جامعه ما به‌ويژه پس از جنگ، نوعي حالت رفاه‌زدگي پيدا كرده است، درحالي كه مقام معظم رهبري با كتاب‌هايي كه تقريظ مي‌كنند، دعوت به ايثار و حفظ روحيه جهادي و انديشه اسلامي و انقلابي مي‌كنند. اگر قرار است اين اتفاق در سلسله مراتب بيفتد و در شهرها و استان‌هاي مختلف جاري شود، بهترين شخص براي ساماندهي اين مسئله ائمه جمعه و بهترين ابزاري كه در اختيارشان است كتاب است.»
معرفي كتاب من زنده‌ام درخطبه‌هاي نماز جمعه كرج
اقدام اخير حجت‌الاسلام والمسلمين حاج سيدمحمد مهدي حسيني همداني، نماينده ولي فقيه در استان البرز و امام جمعه كرج در راستاي معرفي كتاب «من زنده‌ام» در خطبه نماز جمعه اين شهر در 23 آبان ماه سال جاري نشان داد كه شوراي سياستگذاري ائمه جمعه در كشور به خوبي از اهميت مسئله ترويج مطالعه در كشور آگاه است و اين دغدغه را دارد تا با بهره‌گيري از اعتماد به جاي مردم به ائمه جمعه شهرشان، به طور جدي‌تري به مسئله كتاب بپردازد.
حجت‌الاسلام والمسلمين حاج حسيني همداني در خطبه‌هاي نماز جمعه مطالعه كتاب «من زنده‌ام» را به نمازگزاران پيشنهاد كرد و اظهار داشت:«كتاب فرهيختگي مي‌آورد. يك كتابي هم توصيه مي‌كنيم دوستان بخوانند تا با فرهنگ جنگ و جهاد آشنا شوند. چهار خانم در زندان‌هاي عراق اسير بودند كه يكي از آنها زندگي خودش را به صورت كتابي به نام «من زنده‌ام» چاپ كرده كه بسيار كتاب زيبايي است. يك دختر 17 ساله اسير دشمن بعثي شده و آن چهار سالي كه در اسارت بوده چگونه از كيان دين، ناموس و عفت اسلامي و با غيرت ديني كه داشته خودش را و اسلام را و دين را حفظ كرده، دشمن را مستأصل كرده است.»
دغدغه رهبر انقلاب رفع نمي‌شود مگر با همت مردم و مسئولان
گفتني است مديرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامي نيز در خطبه‌هاي نماز جمعه هفته گذشته تهران، اقدام به معرفي كتاب «من زنده‌ام» به نمازگزاران كرد.
وي ضمن اشاره به وضعيت نابسامان كتاب در كشور گفت:«بدون رودربايستي بايد قبول كنيم كه وضع كتابخواني در كشورمان چندان مناسب نيست و همين مسئله باعث شده كه رهبر معظم انقلاب چندين بار نسبت به اين مسئله تذكر داده و فرموده‌اند وضعيت كتابخواني در ايران بايد 10 برابر بيشتر و بهتر از وضعيت موجود باشد. اين مسئله نيز اتفاق نمي‌افتد مگر با همت مردم و مسئولان.»
وي هفته بسيج را نقطه آغاز مناسبي براي حركت‌هاي جهادي در عرصه كتاب و كتابخواني دانست و اضافه كرد: «كتاب من زنده‌ام خاطرات دوران اسارت چهار زن ايراني از جمله دكتر معصومه آباد، عضو شوراي شهر تهران را روايت مي‌كند.»
نيلي اضافه كرد:«خواننده اين اثر با زندگي دختري از دهه 60 همراه مي‌شود كه در دوران جنگ با تمام ظرفيت اراده و ايمان آميخته با عشق و عاطفه دخترانه خود در صحنه مبارزه حضور پيدا مي‌كند و به همراه سه زن ديگر در حال انجام مأموريت امدادي در جاده ماهشهر به آبادان، زينب‌وار به اسارت در مي‌آيد. اين دختر در آن برهه زماني زينب‌وار آزادگي خودش را به رخ دشمن مي‌كشد و در دوران اسارت نيز به خوبي ثابت مي‌كند كه لايق اسم «معصومه» و عنوان «ژنرال خميني» كه بعثي‌ها به اين زنان شجاع داده بودند است.»
مديرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامي با اشاره به كتاب‌هاي پرفروش حوزه دفاع مقدس از جمله كتاب «دا» و... گفت: «اين كتاب‌ها مورد استقبال مردم واقع شدند و به تيراژهاي بالايي هم رسيدند اما هيچ كدامشان به مسئله اسارت دختران و زنان ايراني در دست دژخيمان بعثي نپرداخته بود و كتاب من زنده‌ام به دليل طرح چنين مسئله‌اي توانست شوق خواندن حكايت اين اسارت را در مخاطبان برانگيزد.» گفتني است امكان تهيه اين اثر پس از پايان خطبه‌هاي نماز جمعه براي نمازگزاران فراهم شد و به فروش رسيد.
