23 روز به پايان ضرب الاجل توافق جامع باقيمانده است. طرفين به طور بيسابقهاي مواضع حداكثري را اتخاذ كردهاند. نوعي بازي دقيقه نودي در اين ميان در جريان است. هيچ يك از طرفين حاضر نيستند از مواضع خود كوتاه بيايند. امريكاييها تلاش ميكنند با حفظ مواضع خود، تغييرات لازم براي حصول توافق را به طرف ايراني تحميل كنند.
از همين رو است كه به اعتقاد جان كري، كسي كه «بايد تصميم سخت و لازم براي حصول توافق را اتخاذ كند»، ايران است. اما مقامات ارشد مذاكره كننده هستهاي ايران نيز با تكيه بر اينكه مواضع كشور منطقي و بر پايه توافق ژنو است، برداشتن گامهاي ضروري دال بر تغييرات و تعديلهاي لازم براي نزديك شدن مواضع شان به يكديگر را نسخهاي عملياتي براي نقش مثبت «امريكا» در آخرين دور مذاكرات هستهاي تلقي كردهاند. به واقع، امريكا است كه بايد با تعديل مواضع خود اين مذاكرات را نتيجه مند نمايد.
جان كري اظهار داشته «اينكه ايران بتواند تصميمهاي سختي اتخاذ كند كه بايد آن را انجام دهد، طي هفتههاي آينده مشخص خواهد شد و اين تصميم نبايد يك تصميم سياسي يا ايدئولوژيك باشد». منظور كري از اينكه تصميم ايران نبايد سياسي يا ايدئولوژيك باشد اين است كه تصميم بايد عملياتي و فني باشد. اين در حالي است كه امريكاييها در مذاكرات هستهاي هيچ گاه رويكرد فني و غيرسياسي را بر رويكرد سياسي- امنيتي خود ترجيح ندادهاند. امريكا به دنبال بهانه كردن ماهيت برنامه هستهاي براي وارد كردن حداكثر فشار بر روند توسعه قدرت داخلي و خارجي ايران بوده است. از همين رو با وجود محدوديتهاي توافق شده طي دو دوره از توافق موقت شش ماهه و تمديد چهارماهه، بازهم از «لغو كامل تحريمها» با دستاويزهاي مختلف از جمله مسائل مرتبط با حقوق داخلي اين كشور طفره ميرود.
از نظر عملي، لغو تحريمها به عنوان كليد توافق جامع به شمار ميرود. اصرار امريكا بر ادامه تحريمها يا انتخاب تعليق به جاي لغو تحريم، از عمدهترين دلايل به تعويق افتادن روند توافق جامع هستهاي بوده است. امريكاييها از يك سو حاضر به عملي شدن و اجراي اين نكته كه بخشي روشن و صريح از توافق ژنو است، نيستند و از سوي ديگر، اصرار دارند ظرفيت غنيسازي ايران را به گونهاي محدود كنند كه چيزي جز يك غنيسازي ويتريني و سمبليك در ايران بر جاي نماند. بنابراين، در هر دو موضوع مذكور كه مركزثقل توافق جامع هستهاي محسوب ميشوند، نوع رفتار امريكا است كه توافق جامع را با مانع و چالش روبهرو نموده است.
از همين رو است كه حصول يا عدم حصول توافق جامع، به جاي اينكه منتسب به رفتار يا سياست ايران باشد، كاملاً به طرز رفتار و سياست امريكا بستگي دارد. به واقع، برخلاف آنچه كري مدعي شده، براي حصول توافق جامع، امريكاست كه بايد تصميم سخت را اتخاذ كند و به منطق اشتراك منافع نهفته در توافق ژنو گردن نهد.