ابلاغ اجراي مفاد كتاب «ارزشهاي نسبي سلامت جمهوري اسلامي ايران در سال 93» آغاز سومين مرحله از طرح تحول سلامت است؛ كتابي است كه هر چند به زعم وزير بهداشت از خدمات جامعه پزشكي صيانت ميكند اما از همان روزهاي نخست ابلاغ جنجال آفرين شده و شكاف ميان پزشكان و پرستاران را از قبل عميقتر كرده است.
طرح تحول سلامت هر چند در مجموع طرحي است كه با رضايت نسبي مردم همراه بوده اما انگار در برخي بخشها با شتابزدگي تدبير نشدهاي مواجهيم به گونهاي كه حالا و در سومين گام اين طرح با چالش و انتقاد مواجه شده است. آن هم انتقادي كه از دل خود اعضاي نظام سلامت برخاسته و ميتواند ساختار اين نظام را دچار تشتت كند. زيرا در كنار آنكه قرار است با اجراي مفاد اين كتاب بيش از 300 خدمت جديد تحت پوشش بيمه قرار بگيرد و پرداختي مردم بابت خدمات سلامت در بخشهاي دولتي و خصوصي كاهش يابد اما افزايش قابل ملاحظه تعرفه خدمات پزشكي از 40 تا 300 درصد در برابر ثابت ماندن نرخ خدمات پرستاران يا ديگر گروههاي شاغل در نظام بهداشت و درمان حاشيههاي پر رنگي را بر متن اين كتاب جنجالي شكل داده است.
جبران يك باره 20 سال توقف تعرفهها تعرفههاي غير واقعي درمان يكي از چالشهاي قديمي نظام سلامت است كه حالا با كتاب جديد تعرفهها محقق ميشود. به گفته معاون درمان، وزارت بهداشت از شروع كار دولت يازدهم مصمم شد براي واقعي كردن تعرفههاي پزشكي دست به اقدامات مهمي بزند. چراكه كتاب تعرفهگذاري خدمات پزشكي كاليفرنيا كه در كشور امريكا منسوخ شده، 20 سال است در كشور ما اجرا ميشود در حالي كه طي اين مدت و در عرصه خدمات پزشكي تغييرات زيادي ايجاد شده است. به گفته وي بزرگترين دستاورد كتاب جديد تعرفهگذاري خدمات پزشكي واقعي شدن تعرفهها به منظور حذف زير ميزي در بخشهاي دولتي و خصوصي است.
دكتر آقاجاني با بيان اينكه سه ماه بعد از اجراي اين كتاب، رؤساي انجمنهاي تخصصي ميتوانند جهت بازنگري در اصول و نحوه اجراي آن نظرات خود را مجدداً ارائه دهند، ميگويد: در اين كتاب هزار و 700 خدمت جديد پزشكي كه فاقد تعرفه بودند، تعيين تكليف ميشود و 300 خدمت پزشكي نيز تحت پوشش بيمه قرار خواهد گرفت.
به باور نماينده وزير بهداشت در شوراي عالي نظامپزشكي شش سال است كه مسئولان وزارت بهداشت K جراحي را فريز كردهاند كه در نتيجه در بازار پزشكي، بازار سياه ايجاد شد.
سهم 1500 ميليارد تومان پزشكان از طرح تحول سلامتبه گفته خود وزير بهداشت اما ارزشگذاري نسبي خدمات سلامت خواستهاي است كه به مدت دو دهه معطل مانده بود. هاشمي در مراسم رونمايي از اين كتاب خطاب به مسئولان اجرايي وزارت بهداشت گفت: دلواپس اعتبارات نباشيد؛ چراكه رئيسجمهور در جلسه شوراي اقتصاد خواسته است قبل از واريز يارانه به مردم بايد پول سلامت را به حساب وزارت بهداشت واريز كنند.
بر اساس سخنان رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس اما چندان هم نميتوان نگران اعتبارات لازم براي اجراي كتاب جديد تعرفههاي پزشكي نبود؛ چراكه اجراي آن براي طرح تحول سلامت 1500 ميليارد تومان بار مالي دارد. به باور حسينعلي شهرياري بايد تعرفههاي واقعي ديده ميشد؛ اين اتفاق افتاد اما تبعيض بين پزشك و پيراپزشك ايجاد شد و اكنون بين پرستاري و گروههاي پزشكي تبعيض وجود دارد. بنا به تأكيد رئيس كميسيون بهداشت مجلس، هماكنون كتاب «ارزش نسبي خدمات» يك ميليارد و 500 ميليون تومان بار مالي دارد و بايد ديد تا چه زماني ميتوان اين بار مالي را تأمين كرد. بنابراين نبايد خوشحال باشيم كه آن را از منابع دولت برميداريم چون برداشتن اين اعتبارات باعث كاهش اعتبارات دستگاههاي ديگر ميشود و نبايد توقعاتي براي مردم ايجاد كنيم كه شدني نباشد.
رئيس دانشگاه علوم پزشكي تهران هم كتاب ارزشهاي نسبي خدمات سلامت را داراي اشكالاتي ميداند و ميگويد: شكي نيست كه اين كتاب هم داراي اشكالاتي است و همانطور كه توسط مسئولان وزارت بهداشت بيان شد بايد بعد از سه ماه مورد بازنگري قرار گيرد. به باور علي جعفريان پزشكان بايد هنگام اجراي تعرفههاي جديد به مردم و دولت ثابت كنند كه اكثريتي خدوم و نوعدوست تشكيل دادهاند و خدمت به بيماران اولويت اول ايشان است و از هرگونه زيادهخواهي دوري كنند.
به گفته دكتر مسعود پزشكيان، وزير اسبق بهداشت و عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس هم كتاب جديد ارزشگذاري خدمات سلامت منجر به افزايش هزينهها در حوزه سلامت ميشود و بدون شك اگر دولت در نيمهراه دچار كمبود اعتبار شود، جامعه محروم كشور دچار مشكل خواهند شد. اين عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس تأكيد ميكند: اعتباراتي كه براي اجراي اين كتاب در نظر گرفته شده بايد به مناطق محروم تزريق و در جهت بهبود وضعيت سلامت حاشيه شهرها به كار گرفته ميشد. همچنين كمك به بيماران سرطاني و صعبالعلاج نيز از اهدافي بود كه اعتبارات آن اكنون در راه اجراي كتاب ارزش نسبي خدمت صرف ميشود.
كارانه 300 هزار توماني پرستار در برابر كارانه 60ميليوني پزشكيك سوي ديگر اين ماجرا هم حق و حقوق پرستاران و افزايش شكاف ميان درآمد قشري كه بنا به تأكيد وزير كار اصلي نظام سلامت را بر عهده دارند با پزشكان است، در حالي كه قانون تعرفهگذاري خدمات پرستاري كه حدود هفت سال و نيم پيش در مجلس به تصويب رسيده است و تعرفهها و استانداردهاي مربوط به اجراي آن در سازمان نظام پرستاري تدوين و تعريف شده است، سالهاست به دليل نبود اعتبارات و بودجه معطل مانده است. بنا به تأكيد دكتر شمسالدين شمس، عضو شوراي عالي نظام پرستاري در واقع اعتبارات اجراي اين كتاب هم بر خلاف ادعاي وزارت بهداشت از جيب مردم پرداخت ميشود؛ چراكه قرار بود يارانهها افزايش يابد اما اين افزايش اتفاق نيفتاد و اين مبلغ از طريق 10 درصد كمك هدفمندي يارانهها به نظام سلامت داده شد. وي درباره كاهش هزينههاي مردم از 10 درصد به 6 درصد نيز ميافزايد: مثلاً قيمت يك خدمتي كه 40 هزار تومان بوده و 10 درصد آن 4 هزار تومان ميشده با افزايش تعرفهها به حدود 180 هزار تومان ميرسد كه 10 درصدش ميشود، 18 هزار تومان و 6 درصد آن حدود 12 هزار تومان ميشود. به عبارتي اين 6 درصد به مراتب از 10 درصد قبلي بيشتر است. بنا به تأكيد اين عضو شوراي عالي نظام پرستاري تمام اين قضايا مربوط به بخشهاي دولتي ميشود و كساني كه به مطبها، كلينيكها، پاراكلينيكها و درمانگاهها و بيمارستانهاي خصوصي مراجعه ميكنند بايد اصل اين هزينهها را پرداخت كنند.
به گفته محمد شريفي مقدم، عضو شوراي عالي سازمان نظام پرستاري نيز با اجراي فاز سوم طرح تحول سلامت كارانه 300 هزار توماني يك پرستار در مقابل كارانه 60 ميليون توماني پزشك قرار ميگيرد و فاصله دريافتيها باز هم افزايش ميدهد. به باور وي مسئولان وزارت بهداشت در حالي يكشبه 1600 ميليارد تومان را روانه جيب پزشكان كردند كه در مصوبات قانوني كشور آمده است نبايد اختلاف حقوق و دريافتي كاركنان دولت بيش از هفت برابر باشد.