كودكي در
عمق وجود همه ي ماست و با چشمان اوست كه همگي روزي به اين عالم نگاه كرده ايم، با
وجود اين آنچنان از آن دور افتاده ايم كه براي فهم نقاشي كودك، نگاه كردن به آن
كافي نيست و بايد آنرا مورد مطالعه و بررسي دقيق قرار دهيم.
بدين لحاظ نقاشي كودك
فقط يك وسيله در جهت تجزيه و تحليل، توضيح و تشريح موجودات و اشياء نمي باشد، بلكه
وسيله اي براي بيان زندگي عاطفي او است. همچنين براي آموزش و تحريك نيروي خلاقيت
كودك نبايد منتظر شد تا او به نوجواني برسد و به آرامي قدرت بيان كودكانه ي او
خاموش گردد. اين قدرت بيان و ابتكار كودك، در سنين ده سالگي و يا حتي زودتر از بين
مي رود، زيرا مدرسه با مهم جلوه دادن بيش از حد مفاهيم منطقي، باعث عدم تغذيه
نيروي تخيل كودك مي گردد.
از طرفي بررسي هايي كه توسط كلوگ(kellog) در مورد كودكان كشورهاي مختلف صورت
گرفته نشان مي دهد كه از نقاشي هاي ساده گرفته تا نقاشي هاي پيچيده اين كودكان، مباني
بنيادي وجود دارند، كه تقريبا نزد تمام كودكان دنيا يكسان هستند.
كودكان در سنين
قبل از ورود به دبستان، علاقه ي زيادي به كار نقاشي نشان مي دهند و در نقاشي هاي خود از رنگهاي مختلف استفاده مي كنند در
حالي كه قادر به نمايش حجم، تناسبهاي واقعي اشياء، تركيب بندي فضاهاي نقاشي و
روابط رنگها نمي باشند كه اين مسئله سبب زيبايي خارق العاده نقاشي شان مي شود.
بروز علاقه به هنر نقاشي در كودك، مهمترين مرحله در رشد فكري اوست به همين جهت
والدين بايد توجه ويژه اي به نقاشي كودكان داشته باشند. خانم بهناز پاي برجا از
جمله افرادي است كه توجه ويژه اي به نقاشي كودكان نشان داده و اين آثار به ظاهر
ساده و كودكانه را تبديل به عروسك هاي پارچه اي كرده است. عروسكهايي كه شايد بتوانند
روزي جايگزين صدها عروسك كمپاني هاي سازنده عروسك درسطح دنيا، در دستان كودكان
ايراني شوند.
*************
از چه زمان به ساخت عروسك‌هاي پارچه‌اي علاقمند شديد؟
ساليان سال است كه به حرفه ساخت عروسك مشغول هستم ولي به صورت تخصصي و جدي حدود دو، سه سال است كه به ساخت عروسك هاي پارچه اي
با الهام از نقاشي هاي كودكان اشتغال دارم. البته در گذشته كارهاي هنري بسياري
انجام مي‌دادم ودر كنار آنها به ساخت عروسك‌هاي نرم (پارچه‌اي يا كاموا) مشغول
بودم. پس از آن با چند تن از دوستان تصميم گرفتيم به ساخت عروسك بپردازيم البته نه
براي فروش، بلكه به صورت آموزش براي خانم‌هايي كه در منزل بودند و به منظور هديه
دادن اين عروسك‌هاي دست‌ساز به كودكان.
چه عاملي سبب شد به فكر
ساخت عروسكهايي از روي نقاشي بيفتيد؟
ايده ساخت عروسك از روي نقاشي كودكان ابتدا توسط خانمي در آلمان صورت گرفت كه
من به صورت اتفاقي آثار ايشان را در سايتي مشاهده كردم و به نظرم بسيار جالب آمد
به همين خاطر تصميم گرفتم عروسكي را از روي نقاشي كودكي بسازم. به همين علت از دختر
خردسال يكي از دوستانم خواهش كردم نقاشي بكشد تا من ببينم كه مي‌توانم از روي
نقاشي او عروسكي را بسازم يا خير.
در الگو برداري از روي آن نقاشي چه نكاتي برايتان اهميت بيشتري داشتند؟
آن زمان بيشتر نوع نگاه و حالت شخصيتي كه كودك آنرا ترسيم كرده و جزئياتي كه
در نقاشي وجود داشت، براي من مهم بود.
چه تفاوتي ميان عروسك‌هاي ساخت شما با نمونه آلماني‌اش وجود داشت؟
آن خانم آلماني در استوديو اش از نوعي مخمل خاص براي ساخت عروسك‌هايش
استفاده و چشم و ابروهاي عروسك ها را هم گلدوزي
مي‌كند اما ما براي ساخت عروسك هايمان از چنين متريالي استفاده نمي كنيم. علاوه بر
اينكه من در بدن عروسك‌هايم از سيم نيز استفاده مي‌كنم تا كودك اين امكان را داشته
باشد كه عروسكش را به هر حالتي كه مورد دلخواه اش بود در بياورد. همچنين عروسك‌ها
را معطر مي‌كنم كه كودك از آن لذت ببرد و يا از متريالي استفاده مي‌كنم كه براي
كودك ضدحساسيت است. در كل استانداردهايي را براي ساخت عروسك هايم رعايت مي‌كنم.
علاوه بر اينكه عروسك‌هاي ساخت گروه ما قابليت شست‌وشو هم دارند. در سري جديدمان هم از روي عكس
كودك تصويرسازي انجام مي دهيم و عكس كودك را به صورت كارتني درآورده و تبديل به
عروسك مي‌كنيم.
اولين سفارشي كه گرفتيد را به خاطر داريد؟
بله. اولين سفارش ساخت عروسكمان براي كودكي بود كه پدر نداشت و من به همراه
اعضاي گروهم تصميم گرفتم به طريقي او را شاد كنم. به همين خاطر به ساخت عروسكي از
روي نقاشي او پرداختم كه موفقيت‌آميز بود. نكته جالب توجه در ساخت آن عروسك اين
بود كه كودك دستي براي نقاشي اش نكشيده بود كه به گفته يك روانشناس فقدان و از دست
دادن پدر سبب شده بود كه كودك دستي براي پدرش نكشد. اين مسئله برايم بسيار جالب
بود كه با روحيات و آنچه كه در فكر كودكان هست آشنا مي‌شدم. در واقع علاقه بچه‌ها
به ساخت عروسك‌ها مرا به اين حرفه كشاند.
MY DOLL به چه معني است و چرا اين نام را براي عروسك هايتان انتخاب
كرديد؟
MY DOLL» به معني عروسك من است و چون من با گروهي از
خانم‌ها در اين كار همكار هستيم با پيشنهاد آنها اين نام را انتخاب كرديم كه هم
براي معرفي كار در بازار مناسب باشد و هم اينكه نامي تجاري مناسبي است.
*تا به اين مرحله تصور مي‌كنيدچقدر در ميان مردم شناخته شده‌ايد؟
با توجه به اينكه ما تنها در يك
نمايشگاه شركت كرده ايم و تبليغات خاصي هم براي معرفي كارمان نداشته‌ايم تا حدودي
شناخته شده هستيم. چرا كه تابحال سعي نكرده‌ايم كه تبليغات آنچناني براي عروسكهايمان
داشته باشيم. چون در آن صورت بايد به قيمت عروسك‌ها اضافه شود و تا به حال چنين
تصميمي نداشته‌ايم. چرا كه مشتريان ما از طبقه‌اي از اجتماع هستند كه نمي‌توانند
چنين عروسكهايي را با قيمت بالا براي همه فرزندانشان تهيه كنند به همين خاطر درصدد
تبليغ براي عروسكهايمان برنيامده ايم. حتي چندي پيش هم كه از شبكه پويا دعوت شد تا
در نمايشگاهي كه به مناسبت روز كودك برپا كرده بودند، شركت كنيم، نپذيرفتيم.
چرا؟
اين مسله چند علت داشت. ابتدا
اينكه گروه ما از تعداد محدودي از افراد تشكيل شده، كه اين افراد تمام كارهاي
مربوطه از سفارشات سايت گرفته تا ساخت عروسك را به عهده دارند. همچنين مي دانيد كه
اگر قصد توسعه كاري را داشته باشيد هميشه افراد و شركت‌هايي وجود دارند كه بدون هيچ
ايده جديدي تنها به الگو برداري صرف با كيفيتي بسيار پايين مي پردازند و زحمات
ديگران را به هدر مي دهند. اين دست افراد به الگو برداري از عروسك‌هاي ما هم
پرداختند ولي در نهايت موفق نشدند. به همين خاطر ما تا به حال تبليغ چنداني براي
عروسكهايمان نداشته‌ايم. در صورتيكه
بسيار علاقه‌مند هستيم اين فعاليت را گسترش دهيم. ولي بدليل اينكه نياز به
متخصصيني در اين كار داريم تابحال اين امر محقق نشده است، چرا كه مثلا من نمي‌توانم
ساخت لباس براي عروسك‌ها را به خياطي كه
براي بزرگسالان لباس مي دوزد بسپارم چون افراد بايد تكنيك ساخت عروسك را بدانند.
*گروه‌تان از چه
افرادي تشكيل مي‌شود؟
اعضاي گروه ما واقعاً به مانند اعضاي
يك خانواده هستند، چرا كه از تعدادي از دوستان به همراه دختر و دامادم تشكيل مي
شود و تقريباً گروهي12 نفره هستيم.
*پذيرش
سفارشاتتان به چه صورت است؟
ما هم از طريق ايميل و هم از
طريق تلفن سفارشات پذيرفته مي‌شود. البته به خاطر آنكه سفارش‌دهنده بايد نقاشي را
براي ما ارسال كند كار از طريق ايميل راحتتر است تا تلفن چرا كه بايد در غير اين
صورت عروسك يا نقاشي را براي ما بياورد تا شروع به ساخت عروسك كنيم.
*نحوه ساخت يك
عروسك با الگو از نقاشي به چه صورت است؟
ابتدا پس از دريافت سفارشات كه
از طريق سايتمان صورت مي گيرد من طرح اوليه را با توجه به نقاشي ارسال شده اتود مي‌زنم
كه كار به چه صورت باشد. پس از آن كار ساخت عروسك بين افراد گروه تقسيم مي‌شود. معمولاً
ساخت يك عروسك تا تحويل سفارش 10روز زمان
مي‌برد. چون علاوه بر ساخت عروسك در بسته‌بندي آن هداياي ديگري هم قرار داده مي‌شود
كه به صورت يك پكيج براي مشتريان ارسال مي‌شود. در واقع هر عروسك شناسنامه‌اي دارد
كه شامل عكس كودك يا خالق عروسك به همراه نقاشي و عروسك ساخته شده، است كه براي سفارش
دهنده ارسال مي‌شود. از طرفي سعي كرده ايم عروسكهايي كه براي تولدها درخواست مي‌شوند
را هر بار با بسته‌بندي متفاوتي ارسال كنيم.
*معمولاً سفارشات
براي چه منظوري صورت مي‌گيرد؟
اغلب براي تولد كودك چنين سفارشي
داده مي‌شود هر چند مخاطبان ما تنها محدود به كودكان نمي‌شوند و اين كار براي
بزرگسالان هم انجام مي‌شود، آنها هم نقاشي هايي كه با دست مخالف نوشتن شان كشيده
اند را برايمان ارسال مي كنند. مثلاً دخترخانم‌هايي براي كادو تولد، از مادرشان درخواست
كرده بودند كه با دست چپ خود كودك درون خود را نقاشي كند، پس از آن اين نقاشي را
براي ما ارسال كردند و عروسك ساخته شده را روز تولد به مادرشان هديه داده بودند كه
به ادعاي مادر آن بهترين كادويي بوده كه تا به آن روز دريافت كرده بوده است.
*يكي از ويژگي‌هاي
كار شما توجه به جزئيات نقاشي و اجراي آنها در كار است.
بله، ما خيلي به جزئيات كار توجه
مي‌كنيم و سعي داريم تما آنچه كه در نقاشي آمده را در عروسك پياده كنيم. حتي لكه‌هاي
روي لباس نقاشي را در عروسك اجرا مي‌كنيم هرچند كه هميشه نمي‌توان تمام جزئيات را اجرا
كرد. البته بچه‌هاي گروه با توجه به تخصصشان تا آنجا كه ميتوانند به جزئيات توجه
دارند و باورتان نمي‌شود كه چقدر كودكان به جزئيات نقاشي‌هايشان توجه دارند. مثلاً
در فيلم‌هايي كه از لحظه دريافت كادو توسط كودك گرفته شده و برايمان فرستاده مي
شوند، مي‌بينيم كه كودك چقدر به جزئيات كار شده در عروسك اش توجه دارد و به مقايسه
آن با نقاشي‌اش مي‌پردازد كه مثلاً گل سر يا انگشتر نقاشي در عروسك هم وجود دارد.
*هزينه ساخت
عروسك‌ها به چه صورت است؟
هر سايزي كه به ما بدهند بر اساس
آن عروسك ساخته مي‌شود. كه معمولاً اين سفارشات از 35 سانتي‌متر تا 45 سانتي‌متر
است. عروسك‌هاي 35 سانتي‌متري 45 هزار تومان است عروسكهايي هم كه از روي تصوير
كودك تهيه مي‌شود 95 هزار تومان است.
البته با توجه به هزينه‌اي كه
براي كار در نظر گرفته شده و جزئياتي كه در كار اجرا مي‌شود بايد بگويم كه هزينه‌اي
كه ما براي ساخت عروسكهايمان دريافت مي‌كنيم بسيار اندك است. در واقع هر كاري كه
ما انجام مي‌دهيم به خاطر عشق و علاقه‌اي است كه به كارمان داريم. شايد نتوانم
احساسم را بيان كنم، اما انسان وقتي كاري را براي كودكان انجام مي‌دهد هدفش شادي
كودك مي‌شود و نه مسائل ديگر. گاهي پيش آمده كه گروه آنقدر با عروسكي ارتباط
برقرار كرده‌اند كه حاضر نمي‌شدند از آن جدا شوند و حتي دلشان مي‌خواسته كه كودك
عروسك را نپسندد و عروسك عودت داده شود. اكثراً عروسكهايي كه سفارش داده مي‌شود
45 سانتي‌متر است كه 55 هزار تومان است.
*تا به حال پيش
آمده خانواده‌اي درخواست ساخت عروسكي را داشته باشد اما قادر به پرداخت هزينه‌اش
نباشد؟
بله مثلا در نمايشگاهي كه چندي پيش شركت كرده بوديم خانواده‌هايي
مراجعه مي‌كردند و اظهار مي‌داشتند كه توان پرداخت هزينه ساخت عروسك براي همه
فرزندانشان را ندارند و از ما تقاضا داشتند كه هزينه كمتري را بابت ساخت
عروسكهايمان دريافت كنيم و ما مي‌پذيرفتيم. حتي افرادي هم بودند كه چون چندين‌بار به
ما مراجعه كرده و سفارش داده بودند از ما مي‌خواستند عروسكي را براي كودك بيماري
از محك تهيه كنيم كه بچه هاي گروه خودشان هزينه هاي ساخت را متقبل مي شدند.
*با توجه به اينكه ساخت چنين عروسك هايي در بالا بردن و
تقويت قوه تخيل كودكان نقش مهمي را دارد تصميم نداريد با مدارس يا مهد كودك ها
همكاري داشته باشيد؟
بله تصميم به چنين همكاري داشتيم و حتي سفارشي از طرف يكي
از مهدهاي كودك تهران به ما داده شد اما تابحال اين امر به دلايلي محقق نشده
است...
*به نظر شما ساخت چنين عروسك هايي كه با توجه به خلاقيت
كودك ساخته مي‌شود چه تأثيري مي‌تواند در تربيت كودك داشته باشد؟
ببينيد از آنجا كه عروسكي كه ساخته مي‌شود و براي بازي در
اختيار كودك قرار مي‌گيرد ساخته دست خودش مي‌شود و حاصل انديشه خودش به مراتب براي
او با اهميت‌تر و دلچسب‌تر خواهد بود و بهتر مي‌تواند با آن ارتباط عاطفي برقرار
كند به همين خاطر آن عروسك مانند طفلي براي كودك خواهد بود. مثلا مادراني به ما
مراجعه مي كنند و مي‌گويند با توجه به گذشت يك هفته باز هم نمي‌توانند عروسك را از
كودكشان جدا‌كنند.
*چه تأثيري در رشد و تقويت خلاقيت كودك مي‌تواند داشته
باشد؟
به نظرم اينكه آنچه خودتان خلق كرده ايد را در آغوش بگيريد
حس زيبايي را به همراه دارد. علاوه بر اينكه براي كودك بسيار تأثيرگذار و مهم است.
هرچند در اين ميان
خانواده هايي هم داريم كه تمام توجه شان زيبايي ظاهري عروسك است به همين خاطر
توجهي به خلاقيت كودكشان ندارند و كودك را در خلق نقاشي اش مجبور به تقليد مي كنند
و حس خلاقيت را در او مي كشند. مثلا مادري از فرزندشان نقاشي براي ما فرستادند و
چون جالب بود پدر و مادر هاي ديگر هم ترغيب شدند از فرزندانشان بخواهند كه مثل آن
نقاشي را ترسيم كنند و دائم از بچه هايشان ايراد مي‌گرفتند كه چرا خط‌خطي كرده‌اند
و تصوير زيبا وكاملي را ارائه نكرده اند، كه ما به اين عمل والدين اعتراض كرديم كه
بگذرايد خود بچه ها هرطور كه راحتتر هستند و مايلند نقاشي بكشند چرا كه حفظ و
پرورش خلاقيت كودك اهميت بسياري دارد چون همان نقاشي هاي به اصطلاح خط خطي زمينه
ساز نقاشي هاي بهتر و زيبا تري در سالهاي بعد خواهند بود.
از طرفي چون اين عروسك ها حاصل خلاقيت خود كودكان است و
نمونه اش در بازار نيست براي كودك بسيار دلچسب خواهد بود علاوه براينكه به گفته
والدين حسادتي ميان كودكان يك خانواده براي دريافت اين عروسك‌ها وجود ندارد چون
هركودك عروسكي كه حاصل فكر و انديشه اش است را خواهد داشت.
*بلندترين و كوتاه‌ترين عروسك ساخته شده توسط گروه شما به چه
صورت بوده است؟
بلندترين عروسك نيم متر و كوتاه‌ترين آن 10 سانت بوده است.
(درحال حاضر گروه در حال ساخت حروفي از اسمي است كه به نيم متر مي رسد.)
در پايان لازم ميدانم كه بگويم اين كار همه اش عشق است چون
مخاطبين ما كودكان هستند و چون بچه‌ها روح لطيفي دارند كاري كه براي آنها انجام مي
شود بسيار لذت بخش است. به نظرم براي شادي دل كودكان بهترين هديه مي‌تواند
عروسك‌هاي پارچه‌اي باشد.
*علاقمندان
ميتوانند با مراجعه به آدرس www.mydoll.ir بيشتر با آثار عروسكي خانم پاي برجا و
همكارانشان آشنا شوند.
