سمنان؛ استانی در جنوب رشته کوه البرز و شمال دشت کویر و در راه تهران به خراسان که سالانه بیش از 15 میلیون مسافر و زائر برای رسیدن به مقصدشان از آن گذر می کنند. منطقه ای با آب و هوای خشک و معتدل. با اینکه سمنان از تنوع اقلیمی، جانوری، صنایع دستی، جنگل، مناطق حفاظت شده، میراث تاریخی و طبیعی فراوان برخوردار است اما هنوز هم بسیاری از مردم بر این باورند که آنجا خشک و کویری است و به عنوان مقصدی برای مسافرت یا نقطه ای برای گردش، انتخاب مناسبی نیست. هرچند امروزه در اکثر کشورهای دنیا، کویر هم به عنوان پتانسیلی برای جذب گردشگر به شمار می آید اما سمنان این ویژگی را دارد که در کنار کویرهای زیبایش از نقاط سرسبز و بکر و دل انگیزی نیز بهره ببرد. مناطقی که در کل ایران فقط در سممنان وجود دارد.
***
یکی از دغدغه های سمنانی ها این است که این منطقه به یک استان عبوری تبدیل شده و کمتر مسافری سعی می کند برای رسیدن به مقصدش چند روزی را در آنجا توقف و از جاذبه های آن بهره مند شود.
اگر از زیبایی های زیست محیطی و تنوع اقلیم این استان چشم پوشی کنیم، سمنان دارای اقوام مختلف با گویش های متفاوتیست که آداب و رسوم هر یک از آنها نیز جذابیت های خاصی دارد.
وجود حیوانات و پرندگانی که هر کدامشان به نوبه خود، سرمایه بزرگی برای محیط زیست ایران به حساب می ایند و همچنین پارک های ملی از دیگر دلایلی هستند که می تواند هر مسافر و گردشگری را چندین روز در سمنان ماندگار کند. این استان زادگاه یوزآسیایی، گورخر ایرانی و زاغ بور به عنوان تنها گونه بومی انحصاری ایران است. در یک کلام باید گفت، سمنان جاییست که باید از ظرفیت های بالقوه گردشگری آن، بهره برداری بیشتری شود.
*زادگاه یوز آسیایی
"بر اساس آمار اعلام شده از سوی دبیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی تنها 50 تا 70 قلاده از گونه نادر یوزآسیایی در ایران وجود دارد و استان سمنان به عنوان زادگاه یوز آسیایی می تواند از این قابلیت، بیشترین بهره برداری را داشته باشد".
این ها حرف های دبیر کمیته ملی طبیعت گردی است که زادگاه یوز آسیایی را جزو جاذبه های دیدنی برای مردم و علاقمندان داخلی و خارجی معرفی کرده و خواستار فراهم شدن بسترهای لازم برای بازدید گردشگران از زادگاه یوز، گورخر و زاغ بور می شود و می گوید: "بر اساس سند ملی توسعه طبیعت گردی، ایجاد زیرساخت مناسب جاده سنگفرش و برقراری ارتباط سمنان و اصفهان در حوزه کویر، توجه به روستاهای هدف گردشگری، کویر حاج علی قلی دامغان، منطقه خوش ییلاق و جنگل ابر از جمله طرح های در نظر گرفته شده برای توسعه طبیعت گردی و توسعه پایدار برای این استان است."
محمدعلی فیاضی سمنان را داری اکوسیستم های متنوعی می داند که می تواند برای برگزاری بسیاری از کارگاه ها بخصوص در زمینه طبیعت گردی مورد استفاده قرار گرفته و آموزشگاه بزرگی برای علاقمندان به این مباحث باشد.
*تقویت بخش گردشگری
وقتی به برخی از گزارش ها در مورد مقصد گردشگران نگاه می کنیم متوجه می شویم که طبیعت یکی از اولویت های انهاست. بر اساس آمار سال 2010 انجمن بین المللی گردشگری طبیعت، 50 درصد گردشگران دنیا برای دیدن مقاصد طبیعی به سفر رفته اند که نشانگر تلاش فزاینده کشورها در زمینه توجه به امر گردشگری طبیعی است.
البته در ایران نیز در همین راستا و در جهت توسعه گردشگری طبیعی کشور، سند ملی توسعه طبیعت گردی مبتنی بر گردشگری پایدار در دست تهیه است.
چندی پیش مشاور رییس و مدیر کل حوزه ریاست سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم نوید داده بود که با حمایت سازمان های مرتبط و همراهی بخش خصوصی، استان سمنان بیش از پیش معرفی و گردشگری آن تقویت خواهد شد.
نزدیکی به تهران، قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم و مسیر زائران حرم امام رضا(ع) بودن از امتیازات ویژه استان سمنان برای جذب گردشگر به شمار می آید.
* طرح جامع گردشگری
"مناطق زیستی و حیات وحش استان سمنان شامل پناهگاه حیات وحش 'خوش ییلاق'، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده 'توران'، منطقه حفاظت شده 'پرور'، منطقه شکار و تیراندازی ممنوع 'خنار' و 'تپال'و پارک ملی و منطقه حفاظت شده کویر است."
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان با برشمردن نقاط فوق ادامه می دهد: "مناطق زیستی سمنان دارای ویژگی هایی از جمله ذخیره گاه و بانک ژن طبیعی گیاهی و جانوری ایران و جهان، منطقه حایل بین کویر و مناطق زیستی کوهستانی استان، زیستگاه گونه های خاص نادر و در معرض انقراض جانوری و گیاهی، طبیعت زیبا با چشم اندازهای طبیعی و دارای شرایط ویژه جهت امور پژوهشی و اقتصادی است."
محمدحسین بحرالعلومی با اشاره به اهمیت اجرای طرح آمایش سرزمین در توسعه گردشگری این استان، خاطر نشان می کند: "طرح جامع گردشگری استان سمنان، امسال نهایی شود."
وی ایجاد و توسعه زیرساخت های مورد نیاز در روستاهای هدف گردشگری سمنان، احیاء جاده سنگفرش، توسعه طبیعت گردی در مناطقی از جمله پارک ملی توران، پرور و خوش ییلاق را از جمله طرح های در دست اجرا توسط این اداره کل برای توسعه گردشگری استان اعلام می کند.
*تجربه ای متفاوت
در میان شهرهای استان سمنان، نه تنها شاهرود، بلکه شهرهای اطراف آن نیز دارای قلعه‌های بسیاری از اعصار مختلف هستند. از میان این همه، هر روز هنری از نیاکان ایرانی از دل خاک سر بر می‌آورد. در چند سال اخیر در یکی از روستاهای نزدیک شاهرود یک قلعه مستطیلی شکل با ارتفاع 15 متر مربوط به زمان پارت‌ها و ساسانیان با قدمتی 2000 ساله کشف شد که در داخل آن بقایای کوره آجرپزی و سفالینه‌های مربوط به آن دوران به دست آمد. بنا بر نظر کارشناسان این قلعه در ابتدا 3 طبقه بوده است.
میامی یکی دیگر از قلعه‌های منطقه است، کمی شبیه نام‌های ژاپنی است و همنام ایالتی در آمریکا که برخی از اهالی محلی به شوخی به آن ایالت میامی می‌گویند. آنچه از شواهد بر می‌آید این قلعه به دلیل تهاجم مغول‌ها ویران شده است. غیر از این قلعه، بر بام کوه میامی، قلعه اراکی وجود دارد که دارای 4 برج، یک دروازه آجری و آب انبار بزرگ است.
آیا می دانستید "مصر" در سمنان است و برای رسیدن به آن باید از دامغان و جندق گذر کرد؟ یدن مصر یک شرط دارد و آن هم اینکه باید اهل سفر بود و طاقت سرما و گرما را داشت. آنوقت می توان درک کرد کویر چقدر زیباست. کارشناسان معتقدند کویر را باید در پاییز و زمستان دید. "مصر" نام یک روستا و کویری در سمنان است که کیلومترها امتداد دارد. باید این خط یکنواخت را آنقدر جلو رفت تا دریای شنی قابل لمس باشد.
پارک ملی توران نیز یکی از بزرگترین ذخیره گاههای زیستگاهی دنیا محسوب می شود و به آفریقای کوچک شهرت دارد. یوز آسیایی، گورخر ایرانی، آهو و زاغ بور از جمله جاذبه های منحصر به فرد منطقه حفاظت شده توران به شمار می ایند.
سمنان را باید مجموعه ای از مناطق چهارگانه کشور در نظر گرفت. بیش از 23 درصد از وسعت این استان را مناطق حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش تشکیل می دهد و این قابلیت برای توسعه طبیعت گردی بسیار مهم و ارزشمند است.
در سمنان می توان هوای سرد و گرم را در یک زمان و در نقاط مختلف آن با فاصله های اندک تجربه کرد.
اینجا می توان کویر را در کنار جنگل دید و گونه های بسیار نادر جانوری و پوشش گیاهی و روستاهای ویژه با اداب و رسوم و قوام مختلف را از نزدیک تجربه کرد.
