جلسه نقد و بررسي فيلم مستند«فاكتور صوري»يكي از مستندهاي جنجالي كه مدتي پيش درباره نظام بانكداري كشور ساخته شده است، با انتقاد از سيستم بانكي كشور برگزار شد.
در بيستمين جلسه «سينما روايت» مستند جنجالي «فاكتور صوري» كاري از مركز مستند سفير، اكران و بررسي شد. در اين جلسه سيدمهدي كرباسي كارگردان «فاكتور صوري» درباره چرايي ساخت اين مستند، گفت: اغلب كارشناسان درباره اين شبهه ربوي بودن نظام بانكي به قانون بانكداري اسلامي مصوب در سال 62 ارجاع مي‌دهند و مي‌گويند اگر اين قانون درست اجرا شود ديگر چيزي به نام ربا معنا نخواهد داشت و همه چيز شرعي است. با اين حال بسياري از مردم حتي نمي‌دانند همان قانون مصوب62 چيست. تلاشم اين بود كه در اين مستند به زبان ساده براي مردم درباره نظام بانكداري اسلامي و راه‌هاي نيل به آن سخن گويم.
كرباسي درباره سختي‌هاي تهيه اسناد براي توليد اين مستند، گفت: سعي كردم تا جايي كه مي‌توانم از اسناد و مدارك موجود استفاده كنم به عنوان مثال در بخشي از فيلم به صراحت به سراغ يكي از اقشاري كه در اعطاي وام تسهيلات از آنها سوء‌استفاده مي‌شود يعني كشاورزان رفتم و سعي كردم درددل‌هاي آنها را به صراحت منعكس كنم. از آن طرف درباره نزول‌خواراني كه در محيط‌هايي مانند بازار جمع هستند نيز سعي كردم منطبق بر اسناد تصويري عمل كنم. البته اسناد ديگري هم موجود بود اما محدوديت تصويربرداري به من اجازه استفاده از اسناد را نداد. مثلاً در تحقيقاتم متوجه شدم يكي از شركت‌هاي معتبر توليد تن ماهي به واسطه عدم پرداخت بهره بانكي توسط بانك وام‌دهنده مصادره شده و گردانندگان شركت هم تقريباً از هستي ساقط شده‌اند! از آن طرف مورد ديگري هم داشتم درباره يك هتلدار كه وي نيز به دليل عدم توان بازپرداخت بهره بانكي هتل مشهورش را از دست داده بود. اما مشكل اينجا بود كه چنين آدم‌هايي واقعاً جرئت اينكه جلوي دوربين بنشينند و درباره بلايي كه سرشان آمده حرف بزنند را نداشتند. كارگردان مستند فاكتور صوري افزود: شايد باورتان نشود اما با تمركز بر حلقه مديريتي كه در بانك‌هاي كشور وجود دارد مي‌توان حدس‌هايي را درباره شبكه مديران بانكي بيان كرد؛ به عنوان مثال اينكه شبكه مديران بانكي حالتي مافياگونه پيدا كرده است يعني هر كسي را به درون خود راه نمي‌دهند، جاي همديگر را مي‌گيرند اما حذف نمي‌شوند؛ فقط مدير از جايي به جاي ديگر مي‌رود.
در ادامه جلسه نقد و بررسي مستند فاكتور صوري، از كارگردان مستند درباره غالب بودن ديدگاه‌هاي سياسي بر جلوه‌هاي هنري مستند پرسيده شد و اينكه كارهاي مسعود ده‌نمكي هم چنين رويكردي را دارند، كه كرباسي با رد شباهت مستندهاي مركز سفير با كارهاي ده‌نمكي، گفت: نه شيوه نگاه ده‌نمكي درست است و نه شيوه نگاه شبه روشنفكران كه همه چيز را در ژست‌هاي هنري خود خلاصه كرده‌اند. بايد حد تعادل را درنظر گرفت. وي ادامه داد: ما در اين مؤسسه سعي مي‌كنيم براي آرمان‌هايمان كار كنيم اما از جنبه‌هاي هنري هم غافل نيستم و سعي مي‌كنيم در حد تعادل آرمان و شاخصه‌هاي هنري را به موازات هم پيش ببريم. ضمن اينكه در اين مؤسسه ما قبل از همه خودمان هستيم كه خودمان را نقد مي‌كنيم. در مستند فاكتور صوري طلبه‌‌اي جوان در سفر به شهرهاي مختلف براي يافتن پاسخ سؤال‌هاي خود، به ميزان اجرايي‌شدن قانون بانكداري بدون ربا مي‌پردازد. اين مستند قرار است در آينده نزديك از شبكه تلويزيوني افق پخش شود. پيش از اين قرار بود در همايش بانكداري اسلامي نيز اين مستند براي حضار به نمايش درآيد كه اين كار با مخالفت برگزاركنندگان همايش منتفي شد.
