در سالهاي اخير، به اين دليل كه سپردههاي قرضالحسنه كاهش پيدا كرده و همگي به سپردههاي ميانمدت يا بلندمدت تبديل شده، لذا اين موضوع در تجهيز منابع قرضالحسنه تأثير گذاشته است. امروزه انگيزههاي سابق بسياري از مردم براي سپرده قرضالحسنه كه افراد نيازمند از آن استفاده كنند، اكثراً به انتفاع مادي تبديل شده و مردم گرايش به سمت افتتاح حساب قرضالحسنه ندارند و اين موضوع مشكل ايجاد كرده است.
به گزارش «جوان» برخي از كارشناسان از اجراي برخي طرحهاي جذب سپرده در بانكها گلايهمند هستند و مدعياند كه بانكها سنت پسنديده قرض الحسنه را به دليل سود پايين و به قولي بيفايده بودن فراموش كرده و پول مشتريان اين حسابها را به سمت حساب جاري سوق ميدهند. اين در حالي است كه منابع قرضالحسنه بانكها طي سال 92 از 7/9 درصد كاهش برخوردار شده است. از چند سال پيش كه نرخ سودهاي بانكي براي جذب سپرده بين بانكها و مؤسسات رقابتي شد، جريان «هر كي سود بيشتر بده» بين مشتريان و سپردهگذاران بانكي راه افتاده است. سودهاي 22 تا 30 درصد باعث شده كه كمتر سپردهگذاري به فكر سنت قرضالحسنه و كمك به نيازمندان باشد. گويا بانكها در اين برهه از همه نيازمندان، نيازمندتر هستند!
بانكها هم كه در دوران ركود مسكن و كاهش اتكا به منابع بانك مركزي قرار داشتند، سعي كردهاند كه به هر نحوي پول مردم را ارزانتر جذب كنند و گرانتر بفروشند. در سالهاي گذشته يكي از ابزارهاي ايجاد انگيزه براي سپردهگذاري قرضالحسنه توسط بانكها، معرفي جوايز و تبليغاتي بود كه باعث جذب سپردههاي پسانداز قرضالحسنه ميشد، هرچند كه اين جوايز همچنان رواج دارد، اما به نظر ميرسد اين سياست تاحدودي كمرنگ شده و اين امر ميتواند عاملي براي كاهش انگيزه پسانداز در حسابهاي قرضالحسنه باشد.
افزايش شديد نرخ تورم و به تبع آن افزايش نرخ سود سپردههاي بانكي و اوراق مشاركت در سالهاي اخير هم از ديگر دلايل كاهش منابع قرضالحسنه بانكهاست. با سوددار شدن تمامي منابع بانكي، مردم ديگر تمايلي به پسانداز قرضالحسنهاي ندارند و براي همين بانكها اخيرا براي جبران كاهش منابع خود به سمت تبديل حسابهاي قرضالحسنه به جاري حركت ميكنند. حسابهاي جاري فاقد سود هستند و بانكها با ارائه دسته چك به مشتري به صورت فوري قصد جابهجايي منابع از قرض الحسنه به جاري را دارند.
حسابهاي قرضالحسنه براي بانك در شرايط فعلي صرفه اقتصادي ندارد و بانك مجبور است براساس قواعد بانك مركزي اين منابع را تنها در راه قرض الحسنه صرف كند. اما حسابهاي جاري منابعي ارزان بوده و بانكها براي هزينهكرد آنها به مراجع بالاتر پاسخگو نيستند. در حال حاضر برخي بانكها براي اينكه سنت پسنديده قرض الحسنه را از نظام بانكي به حداقل برسانند، دست به ترفندي خاص زده و با تطميع و غيره از پرسنل بانك خواستهاند تا مشتريان را به افتتاح حساب جاري كارت كه داراي قرعهكشي هفتگي است ترغيب كنند. در اين بانكها شعبي كه اقدام به افتتاح گسترده اين حساب كنند، پاداشهاي ويژه دريافت ميكنند. از زمان اجراي اين طرح منابع قرضالحسنه به جاي رسوب در سرفصل قرضالحسنه در حساب جاري رسوب كرده ومنابع قرض الحسنه به شدت كاهش پيدا كرده است. لازم به ذكر است كه منابع جاري جزء منابع ارزان است و تعهدي براي بانك ايجاد نميكند كه وام قرضالحسنه بپردازد. بهتر است مسئولان نسبت به اين موضوع حساسيت نشان دهند و برخورد لازم صورت گيرد.