نبود صنايع تبديلي ، عدم حمايت هاي دولتي وبالابودن هزينه هاي توليد ونبود كارخانه ها واز همه مهمتر نبود صرفه اقتصادي باعث شده تا چاي كاران گيلاني در چند سال اخير با مشكلات عديده اي روبرو شوند . در این میان مهمترین چالشي كه به تازگي گريبانگير چاي كاران شمالي شده است کاهش نزولات آسمانی وشدت گرمای بی سابقه ازخردادماه سال جاری تا به امروز بوده است که منجر به سوختگی برگ ها،جوانه ها وبوته های چای وعدم برداشت برگ سبز چای از باغات شده است.
چاي ايراني بهترين چاي در دنيا
طبق اظهارات كارشناسان از آنجايي كه در مزارع چاي استان گيلان از سموم وانواع كودشيميايي بسيار كم استفاده مي شود به همين خاطر بهترين نوع چاي در جهان است .
با اينكه ايرانيان گرايش زيادي به اين نوشيدني دارند اما ورود چاي خارجي سبب شده تا از 30 تن برگ چاي توليد شده در استان تنها 10 تن مصرف شده ومابقي در انبارها مانده وخراب شود.
طبق آمار سالانه در ايران بين 70 تا100 تن چاي مصرف مي شود كه سهم هر ايراني از اين ميزان 4/1 كيلوگرم است وبه گفته كارشناسان در صورت حمايت از اين نوشيدني علاوه بر پاسخگويي به نياز داخلي حتي مي توان گوشه چشمي نيز به صادرات آن داشت. همچنین 80 درصد چاي موجود در بازار قاچاق است كه از طريق مرزها به صورت قانوني ويا قاچاق وارد كشور مي شود.
علي عباس زاده كارشناس صنعت چاي كشور در خصوص كيفيت وطعم چاي ايرانی مي گويد: چای توليد شده از نوع هیبرید چینی آسامی است و در مناطق معتدل به‌عمل می‌آید و جزء چای‌های باکیفیت از نظر عطر و طعم دنیاست و از حیث رنگ‌دهی 60 تا 65 درصد مرغوبیت چای‌های مناطق گرمسیری را دارد و به‌دلیل عدم استفاده از هرگونه سموم دفع آفات نباتی در مراحل تولید برگ سبز، چای ایران از خالص‌ترین و سالم‌ترین چای‌های دنیا به‌شمار می‌رود.
وي ادامه مي دهد : متاسفانه چاي ايراني مرغوب با حداقل قيمت به كشورهايي همچون دبي وهند سريلانكا صادر شده وپس از مخلوط شدن با انواع اسانسها ورنگهاي مصنوعي مضربسته بندي شده وبا ماركهاي مختلف وارد كشور شده وبا قيمت بالايي فروخته مي شود.
عباس زاده تصريح مي كند: اكثر چاي هاي وارداتي در بدترين وآلوده ترين شرايط توليد وبسته بندي شده ووارد بازار ايران مي شود ومصرف كنندگان ايراني فريب رنگ وطعم آن را مي خورند واين شرايط در خصوص انواع چاي كيسه اي كه باطعم هاي مختلف در بسته بندي خارجي وبا برند هاي مختلف دربازار به وفوريافت مي شود بيشتر صدق مي كند .
اين كارشناس صنعت چاي به خاطره اي كه در سفر به يكي از كشورهاي كه چاي توليديش در بين ايرانيان مشهور است اشاره مي كند ومي گويد: موقع پذيرايي برايمان كيك وچاي ايراني آوردند ومي گفتند از آنجايي كه اين چاي بالاترين كيفيت دارد ما براي پذيرايي از مهمانان خاص ازاين نوع چاي استفاده مي كنيم .
حمايت از چاي ايراني
پس از برنج ، چاي دومين محصول استرتژيك در استان گيلان و90 در صدباغات چاي در اين استان قرار دارد.با اين وجوداين محصول با سه چالش مهم در سه بخش تولید، فرآوری و بازرگانی مواجه است.
عمر مفيد هربوته چاي 50 سال است وپس از آن علاوه بركاهش ميزان محصول دهي كيفيت نيز به شدت پايين مي آيد.اين در حالي است كه هم اكنون عمر 50درصد عمر بوته هاي چاي در گيلان ومازندران بالاي 50 سال است ونياز است تا بوته هاي جديد جاي بوته هاي قديمي وكم ثمر را بگيرد .
فرسوده و قدیمی بودن ۵۰ درصد کارخانه‌ها و ماشین‌آلات چایسازی، کمبود نیروهای فنی، نداشتن آزمایشگاه کنترل کیفی، عدم اتوماسیون خط تولید، بسته‌بندی نامناسب و همخوانی نداشتن ظرفیت كارخانه‌های چای سازی با برگ سبز تحویلی از مهمترین مشکلات پیش روی فرآوری چای است.
ايرج نديمي نماينده مردم لاهيجان با تاييد مشكلات چاي كاران گيلاني در اين خصوص مي گويد: صنعت چای نقش مهمی در رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و تولید ملی دارد.
وی همچنین تعویق در پرداخت مطالبات چایکاران، اشباع بازارهای داخلی از انواع چای خارجی، قاچاق و فراهم نبودن بستر فروش چای خشک از طریق سبد خانوار و بازارهای جهانی را از مشکلات بازرگانی این محصول استراتژیک دانست ومعتقداست مسئولان باید به این صنعت توجهی ویژه داشته باشند.
از آن‌جا که کیفیت یکی از عوامل مؤثر در عرصه رقابتی است، بنابراین در زمینه ارتقاء کیفیت تولید و افزایش بهره‌وری کارخانه‌های چای، انجام تحقیقات در زمینه راه‌های افزایش کیفیت برگ سبز و در نتیجه ارتقاء کیفیت چای تولیدی کارخانه‌ها، الزام کارخانه‌ها به رعایت موارد استاندارد کیفیت، تدوین دستور عملی در زمینه اعطای تسهیلات به کارخانه‌هایی که چای تولیدی آنها مطابق با استاندارد تهیه شده باشد، امری ضروری است.
محدودیت منابع مالی و وام‌های بانکی یکی از مهمترین موانع توسعه کسب و کار واحدهای تبدیلی چای است همچنین عدم توانایی در بازپرداخت دیون و بدهی‌ها نیز در زمره موانع اولویت‌دار این صنعت قرار دارد.
بنابراین براي حل مشكلات چاي كاران، فراهم کردن شرایط اعطای تسهیلات مالی کم‌بهره در زمان مناسب، مهلت دادن به کارخانه‌داران در بازپرداخت بدهی‌ها و دیون در مواقعی از سال که با کمبود نقدینگی مواجه هستند، یک ضرورت حیاتی بشمار مي رود.
يكي از عوامل ایجاد نابسامانی در صنعت چای مشکل بازاریابی و فروش چای تولید داخله است که این خود معلول عوامل مختلفی است، متاسفانه وجود انواع واقسام چاي خارجي با بسته بندي وبرندهاي خاص كه به صورت قاچاق وارد كشور مي شود باعث شده تا ذائقه ها بسوي اين نوع از چاي ها برود. نتيجه بي اعتنايي به اين محصول باعث شد كه سال گذشته 120 تن از چاي توليدي سنوات گذشته به كود تبديل شود وبعضا سراز بازارهاي خارجي در كشورهاي همسايه درآورده ودوباره به صورت بسته بندي وارد كشور شود.
خشكسالي بلاي جان چاي
در حالي كه مشكلات عديده اي از جمله فرسوده و قدیمی بودن ۵۰ درصد کارخانه‌ها و ماشین‌آلات ، کمبود نیروهای فنی، نداشتن آزمایشگاه کنترل کیفی، عدم اتوماسیون خط تولید، بسته‌بندی نامناسب و همخوانی نداشتن ظرفیت کارخانه‌های چای سازی با برگ سبز تحویلی از مهمترین مشکلات پیش روی فرآوری چای در استانهاي شمالي بوده اما خردادماه امسال، به دلیل کاهش نزولات آسمانی وشدت گرمای بی سابقه به حدی بود که منجر به سوختگی برگ ها،جوانه ها وبوته های چای وعدم برداشت برگ سبز چای از باغات شد واکثریت بوته ها بطور یکپارچه دچار سوختگي شديد شدند.
علی محرر رئیس سازمان چای کشورباتاييد اين موضوع مي گويد:بايد با پرداخت تسهيلات به چاي كاران به آنها كمك كرد تا طرح به زراعي را در باغات چاي خود اجرا كنند .
وي ادامه مي دهد:درلایحه بودجه سال۹۳ مبلغ ۶۰۰ میلیارد ریال تسهیلات برای به زراعی باغات پیش بینی شده است همچنين در این طرح برای هر هکتارباغ چای مبلغ دو میلیون و۸۸۰ هزارتومان درنظر گرفته شده كه شامل ۲۰ درصد کف بر،۲۰ درصد کمربر و۶۰ درصد سرهرس وآرایش وتغذیه باغات مي شود و با اجراي اين طرح جوانسازی باغات چای،اصلاح ساختار باغات ،مقاوم سازی بوته ها درمقابل آفات وبیماریها،گسترش سطح برداشت بوته های چای،اعمال مدیریت برای عرضه مناسب برگ سبز چای وارتقای کمیت وکیفیت برگ سبز چای تولیدی صورت خواهد گرفت.
