۳۵ سال طول كشيد تا چشممان به جمال يك شبكه تلويزيوني كه قرار است «دانشگاه انقلاب اسلامي» باشد، روشن شود؛ شبكهاي كه سالها جاي خالياش در ميان شبكههاي متعدد صداوسيما حسابي آزارمان ميداد و تمام مطالبات براي ايجاد آن هم با بيتوجهي مديران روبهرو ميشد.
«افق» كه از ماه رمضان امسال پخش آزمايشي خود را شروع كرده، هم اكنون روزانه دو ساعت برنامه پخش ميكند. مهمترين اقدام شبكه افق كه اساساً هدف اين شبكه نيز محسوب ميشود، جبران همه كمكاريهاي سازمان صداوسيما در حوزه توليد برنامههاي انقلابي در ساليان گذشته است.
اگر شبكههاي متعدد تلويزيوني و راديويي تاكنون نام شهيد «شاهرخ ضرغام» را به گوش مخاطبين نرساندهاند و اگر اطلاعرساني نامناسب واحد مركزي خبر باعث سردرگمي مردم در شناخت ماهيت پديده جديد «داعش» شده و اگر مردم هنوز نميدانند كه در دل همسران شهدا چه ميگذرد، اكنون افق اين بار را بر دوش ميكشد.
يكي از ويژگيهاي شبكه افق كه آن را از ساير تك برنامههاي خوب ساير شبكههاي رسانه ملي متمايز ميكند، تلاش براي ارتقاي سطح كيفي و فني برنامههاي توليدي است. در واقع همان محتوايي كه در برخي از شبكههاي ديگر با كيفيت فني و حرفهاي پايين توليد ميشده است، اكنون توسط برنامهسازان جوان حزباللهي كه تسلط بالايي بر جديدترين فناوريهاي توليد برنامه تلويزيوني دارند، ارائه ميشود.
در همين چند ماهي كه افق به صورت آزمايشي در دسترس مخاطبين قرار گرفته، با وجود برخي نقصهاي فاحش كه بايد فوراً فكري به حال آنان بشود، توانسته نظر بسياري از خانوادههاي مذهبي و انقلابي را به خود جلب كند و با برنامههاي متنوع، سلايق مختلف را پاي اين شبكه بنشاند.
بنا بر اعلام مديران اين شبكه، به زودي و پس از آغاز رسمي كار افق كه به صورت روزانه ۷ ساعت برنامه توليدي خواهد بود، برنامههاي زنده خبري و تحليلي نيز به كنداكتور افق اضافه ميشود تا بتواند به همه نيازهاي مخاطبين پاسخ بدهد.
البته چشم اسفنديار اين شبكه را نيز نبايد فراموش كرد: «چگونگي پر كردن آنتن» به دليل كمبود محتواي توليدي باكيفيت در اين حوزه، افق راه سختي براي به روز نگه داشتن خود دارد. همين مسئله پر كردن آنتن است كه سبب شده تا افق به دنبال دوبله برخي سريالهاي عربي و تركيهاي برود كه از لحاظ سطح كيفي بسيار نازل هستند و مايه ناخرسندي مخاطبين. «رستاخير تفنگها» و «قلبهاي شكسته» دو سريالي هستند كه طي اين مدت از شبكه افق پخش شدهاند و واقعاً نتيجهاي به جز عوض كردن شبكه توسط مخاطبين نداشتهاند؛ سريالهاي كه از نمونههاي مشابه وطني خود هم بسيار نازلتر و بيكيفيتتر هستند و اصلاً مشخص نيست بر اساس كدام اولويت در دستور پخش اين شبكه قرار گرفتهاند.
با اين حال، ساير برنامههاي اين شبكه با كيفيت قابل قبول خود توانستهاند اين خلأ را جبران كنند. برنامههايي همچون «شاهد عيني» كه با اجراي توانمند «وحيد يامينپور» توانسته به يكي از پربينندهترين برنامههاي اين شبكه تبديل شود و همچنين «نيمه پنهان ماه» كه به گفتوگو با همسران شهيدان اختصاص دارد، از ديگر برنامههاي توليدي خوب و باكيفيت اين شبكه محسوب ميشود.
يكي از ابداعات شبكه افق هم استفاده از موضوعات قرآني و انقلابي براي توليد ميان برنامه است تا به جاي تصاوير تكراري و خستهكننده گل و گياه كه به صورت مكرر از شبكههاي مختلف تلويزيون پخش ميشود، حتي ميان برنامههاي كوتاه اين شبكه هم در پياده كردن رسالت آن نقش مؤثري داشته باشند. كليپهاي موسيقي پخش شده در افق هم يك سر و گردن از كارهاي مشابه بالاتر است و استفاده از خوانندگاني همچون حامد زماني و محسن چاووشي توانسته نظر مخاطبان را به خود جلب كند.
توجه به موضوعات و مسائل روز جامعه نيز از ديگر رويكردهاي موفق شبكه افق است. پرداختن به مسئله مهاجرت دانشجويان و نخبگان، پيگيري منافع ملي ايران در حوزه روابط بينالملل و پرداختن صريح و آسيبشناسانه به مسائل اجتماعي، از جمله محورهاي اصلي برخي برنامههاي اين شبكه است.
اما برگ برنده اين شبكه را بايد مستندهاي جذاب و بديع آن دانست كه بخش اعظم توليدات افق را تشكيل ميدهد. در همين يكي دو ماه راهاندازي آزمايشي اين شبكه، مستندهاي جنجالي و خبرسازي از آن پخش شده كه به سرعت در فضاي مجازي منتشر شد و واكنش كاربران را نيز برانگيخت.
البته حجم بالاي انتشار اين مستندها در شبكه افق سبب شده تا بيننده نتواند افق را يك شبكه متنوع كه همه نوع برنامه در خود دارد، بداند و بيشتر آن را يك شبكه «مستند انقلابي» ارزيابي كند؛ موضوعي كه با توليد برنامههاي زنده و سريالهاي تلويزيوني ميتواند رفع شود.
مسئولان اين شبكه بايد بدانند كه صرفاً با توليد مستند نميتوانند يك شبكه تلويزيوني را بگردانند و در صورت ادامه اين وضعيت، قطعاً ريزش شديد مخاطب در انتظار افق خواهد بود. اين شبكه اگر ميخواهد مخاطبان اندك فعلي خود را افزايش دهد، بايد به سمت استفاده از همه ظرفيتهاي هنري و فرهنگي انقلاب اسلامي برود و با دوري از انحصارگرايي، زمينه را براي شكلگيري يك مجموعه متخصص و متعهد هنري فراهم كند.
در مجموع و با در نظر گرفتن اين مسئله كه «افق» در حال طي كردن دوران پخش آزمايشي خود است، بايد گفت كه اين شبكه توانسته در مسير تحقق اهداف تأسيس خود حركت كند و با وجود برخي ايرادات جدي كه اميد است در دوران پخش رسمي ديگر شاهد آنها نباشيم، تكاني به وضعيت فعلي شبكههاي صداوسيما بدهد.
اگرچه افق در چند ماه پخش آزمايشي خود هنوز نتوانسته جمعيت زيادي از مردم را پاي آنتن خود بنشاند اما ميتوان اميد داشت كه در مسير تكامل گام بردارد؛ اگر يك درك صحيح رسانهاي را مدنظر خود و برنامهسازان قرار دهد.