تجاوز رژيم بعثي حاكم بر عراق به ايران اسلامي اگرچه قريب هشت سال به درازا كشيد و هزينههاي سنگين انساني و مادي را بر مردم ايران و عراق تحميل كرد، اما دفاع مقدس مردم ايران در برابر اين تجاوز آثار ارزشمندي را به دنبال داشت كه بركات آن همچون كوثري هميشه جاري، نه تنها براي مردم ايران، بلكه براي مردم منطقه و ديگر مسلمانان و مستضعفين جهان استمرار دارد كه تحولات كنوني منطقه اعم از جنگ 50 روزه غزه يا مقاومت مردم عراق در برابر گروههاي بعثي تكفيري مصداق بارز آن است.
اوايل ماه جاري وقتي كه مردم عراق خود را براي آزادسازي آمرلي آماده ميكردند، دوستاني كه در شب عمليات در منطقه حضور داشتند صحنهها و لحظههاي شب و روز عمليات آزادسازي آمرلي را همچون عمليات رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس ترسيم ميكردند كه آكنده از فضاي روحاني و معنوي و تجليات عاشورايي بود. به اعتقاد آنها همين روحيات بود كه در كنار تمهيد مقدمات لازم نظامي و عملياتي، شكست تابوي «داعش» در عراق را به دنبال داشت و مقدمهاي براي شكستهاي زنجيرهاي اين جريان در عراق بود. در طول جنگهاي متعدد مقاومت لبنان و فلسطين با رژيم صهيونيستي در طي سه دهه اخير نيز به اذعان مكرر فرماندهان مقاومت، اين ارزشهاي اسلامي و تجربيات هشت ساله دفاع مقدس بود كه به پيروزيهاي مقاومت در جنگهاي 33 روزه و 22 روزه و هشت روزه و همين جنگ 50 روزه اخير انجاميد.
در مواجهه نظام سلطه با ايران اسلامي نيز در سالهاي پس از جنگ به رغم تكرار تهديد نظامي مستقيم امريكا عليه ايران در مقاطع مختلف، آنچه عامل بازدارنده دشمنان در عملي كردن تهديدات بود در عين تقويت قدرت دفاعي و حفظ آمادگي نيروهاي مسلح حفظ و تقويت همان اصول و ارزشها و تحكيم و انتقال دستاوردهاي دفاع مقدس به نسل جديد بود كه سبب شد به رغم گذر نسلي، تصور اقدام عملي عليه ايران به كابوسي وحشتناك براي نظاميان دشمن تبديل شود. براي درك چرايي ماندگاري و بقاي اين ارزشها دلايل متعددي را ميتوان برشمرد كه اساسيترين آنها را بايد يكي در ويژگيهاي دفاع مقدس ايران و نقش رهبري در هدايت دفاع و پس از آن در حفظ ارزشهاي دفاع مقدس دانست. در جنگ و دفاع اگرچه تجهيزات و ميزان دستيابي هر يك از طرفين به آن نقش تعيينكننده دارد، ولي در شرايطي كه رژيم صدام از آخرين تجهيزات نظامي روز دنيا و اطلاعات ماهوارهاي قدرتهاي سلطه و كمكهاي نقدي دهها ميلياردي حكام خليج فارس برخوردار بود و در نقطه مقابل، ايران با اوج تحريم تجهيزاتي و كاهش درآمدهاي نفتي مواجه بود، بنابراين عوامل مؤثر در نتيجه دفاع مقدس را بايد در عوامل ديگر جستوجو كرد. مهمترين عامل در اين عرصه را بايد شناخت دقيق از ماهيت تهديد دشمن دانست. دشمن بعثي در تجاوز خود تنها خاك و تماميت ارضي ايران را هدف قرار نداده بود، بلكه هدف اصلي صدام و حاميانش هدفگيري انقلاب اسلامي و به تعبير روشنتر اسلام ناب بود. بنابراين دفاع مردم ما تنها دفاع از خاك نبود، بلكه دفاع از اصول و آرمانها و ارزشهاي اسلام و انقلاب و در يك كلام انجام تكليف الهي بود.
عامل ديگر كه از عامل اول متأثر بود روحيه ايثارگري و از خودگذشتگي رزمندگان اسلام بود كه اين روحيه نيز ملهم از فرهنگ عاشورا و عامل اصلي رشادتها و از خودگذشتي و خلق حماسههاي ماندني در دوران دفاع مقدس بود. عدم تقارن دو طرف ميدان نبرد از ويژگيهاي منحصر دفاع مقدس بود. جنگ هشت ساله صدام عليه ايران تنها جنگ در تاريخ معاصر بود كه همه قدرتهاي جهان و كشورهاي پيرامون آنها در يك سوي ميدان و پشت سر صدام بودند و آخرين تجهيزات نظامي،تجربيات نظامي و اطلاعات ميداني خود را در اختيار رژيم صدام قرار داده بودند و اين سوي جبهه ايران بايد يك تنه در برابر اجماع جبهه كفر ايستادگي ميكرد و در عين فشارها و تحريمهاي اقتصادي و سياسي مسير خود را پيش ميبرد.
دفاع مقدس الگويي جديد از مديريت صحنههاي نبرد را نيز به جهان عرضه كرد. مديريت جهادي كه دوران هشت ساله دفاع مقدس عرصه تبلور آن بود، عملاً مرزهاي سنتي پذيرفته شده در آكادميهاي علمي و دفاعي جهان را در نورديد. ظهور فرماندهاني چون باقري، باكري، همت، بابايي، شيرودي و.. كه در عين مديريت صحنه در صف مقدم كنار نيروهايشان ميجنگيدند و با ابداعات و ابتكارات خود در شناسايي و هدايت عمليات، الگوهاي نويني از نبرد را ارائه كردند، از ويژگيهاي ديگر دفاع مقدس بود.
اما همه اينها و بسياري ديگر از ويژگيها كه مجال پرداختن به آن در اين مختصر نيست، تحت رهبري و فرماندهي امام (ره) عينيت يافت و با رهبريهاي امام خامنهاي تداوم يافت و نهادينه شد. در روزهاي آغازين جنگ كه صدام با بمباران هوايي گسترده مراكز نظامي، فرودگاهها و مراكز صنعتي كشور در كنار تهاجم زميني، كوشيده بود تا اراده استقامت و ايستادگي را در مردم بشكند، امام (ره) با متانت و طمأنينهاي كه تنها برگرفته از ايمان و باور اين حكيم فرزانه بود، ميفرمايند كه ديوانهاي سنگي پرتاب كرده و ما آن را به خودش بر ميگردانيم (نقل به مضمون). امام پس از آن با بسيج ملي و هدايت هوشمندانه و به رغم كارشكنيها و اخلالگريهاي برخي عوامل داخلي، توانست با تجميع ظرفيت ملي، جنگي را كه در آن همه به پيروزي صدام باور داشته و پشت سرش ايستاده بودند، به پيروزي ملت ايران تبديل كند.
مديريت هوشمندانه و رهبريهاي الهي مقام معظم رهبري نيز در دوران پس از جنگ در حفظ و تثبيت ارزشهاي دفاع مقدس سبب شد كه تمامي آن دستاوردها و تجربيات به مبنايي جهت حفظ و تقويت توان دفاعي و روحيه ملي تبديل شود؛ به گونهاي كه با حفظ توان بازدارندگي كشور به مدل و الگويي براي مقاومت و ايستادگي ديگر مسلمانان و مظلومين جهان تبديل شود. اكنون الگوگيري از تجربيات دفاع مقدس و ايثارگريهاي رزمندگان هشت سال دفاع مقدس را ميتوان در جنگهاي مقاومت در افغانستان، عراق، لبنان، فلسطين، سوريه و... مشاهده كرد. تجربياتي است كه سامانه تصميمگيري و روند ايجاد نظم نوين مطلوب غرب را بر هم ريخته و مبنايي براي طراحي نظم جديدي شده است كه در آن ايران اسلامي به همراه نيروهاي مقاومت يكي از اركان آن است.