جوان آنلاين: با اعلام نتایج
نهایی همه پرسی اسکاتلند در روز جمعه 28 شهریور دولتمردان لندنی نفس راحتی کشیدند.
نتیجه همه پرسی حاکی از پیروزی مخالفان استقلال
اسکاتلند از بریتانیا است. طبق آمار اعلام شده 42/55 درصد از رای دهندگان به مخالفت
با استقلال اسکاتلند رای دادند. آمار موافقان استقلال 58/45 درصد اعلام شده است. حدود
چهار میلیون و 290 هزار نفر برای شرکت در این همه پرسی ثبت نام کرده بودند که 97 درصد
از کل جمعیت واجد شرایط برای شرکت در رای گیری به شمار بودند.
میزان مشارکت اسکاتلندی
ها حدود 84 درصد بود. اسکاتلندی ها از ساعت 7 صبح تا ساعت 22 پنجشنبه 18 سپتامبر به
پای صندوق های رای رفته بودند تا درباره سرنوشت اتحاد 307 ساله اسکاتلند با انگلیس
نظر دهند. الکس سالموند، وزیر اول و رهبر استقلال طلبان اسکاتلندی بلافاصله شکست را
پذیرفت و از بریتانیا خواست در اولین فرصت ممکن به وعده های خود برای انتقال بیشتر
قدرت به اسکاتلند عمل کند.سالموند تاکید کرد اکثریت مردم اسکاتلند تصیم گرفتند این
منطقه به کشوری مستقل بدل نشود. در همین
حال، روزنامه های مناطق شمال انگلیس روز جمعه به اتفاق، کسب قدرت بیشتر برای مناطقشان
را به عنوان "رفتاری عادلانه" خواستار شدند. این در واقع بدلیل تعهدات بی
شماری است که در جریان مبارزات انتخاباتی بر سر استقلال اسکاتلند از سوی لندن بر آن
تأکید شده است. اسکاتلند که در آب های ساحلی اش در دریای شمال ، ذخایر مهمی از نفت
وگاز وجود دارد ، همراه با انگلیس ، ولز و ایرلند شمالی کشور بریتانیا را تشکیل می
دهند.
پایان رویارویی
با اعلام نتایج نهایی
همه پرسی استقلال اسکاتلند مبارزه نفس گیری که از مدتها قبل بین حامیان و مخالفان استقلال
اسکاتلند شروع شده بود، حداقل به صورت ظاهری پایان یافت. با توجه به اینکه در نظر سنجی
های اخیر حامیان استقلال اسکاتلند بشدت افزایش یافته بودند، این مساله موجب نگرانی
شدید دولتمردان انگلیسی بویژه دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا شده بود و حتی وی در
آخرین سخنرانی خود خطاب به اسکاتلندی ها ضمن دادن وعده هایی در باره دادن اختیارات
و کمکهای بیشتر به اسکاتلند ، با لحنی تند
تهدید کرده بود که اسکاتلندی‌ها یا باید به جدایی از انگلیس رای منفی بدهند و یا با
تبعات شوم و مهلک آن روبرو شوند.
با همه اینها باید
بیاد داشت که قطع نظر از نتیجه نهایی همه پرسی استقلال اسکاتلند که در نهایت به نفع مخالفان استقلال رقم خورد، این همه پرسی ملت اسکاتلند
را به دو پاره تقسیم کرده است. در واقع رقابت موافقان و مخالفان بسیار نزدیک بود و
تقریبا همه نظرسنجی‌ها حاکی از تقسیم افکار عمومی اسکاتلند به دو پاره مساوی، اما موافق
و مخالف استقلال بود.
این دو پارگی و تقابل دیدگاه‌ها به حدی بوده است که حتی نتیجه
رسمی همه پرسی هم نمی‌تواند اثرات این دوپارگی را از بین ببرد. نیمه‌ای که خود را واقع‌بین
و خواهان شرایط بهتر زندگی می‌داند و بدین لحاظ خواهان باقی ماندن در بریتانیااست و
نیمه‌ای که می‌خواهد رویای دیرینه استقلال را محقق سازد و مردم اسکاتلند را برای همیشه
از رقابت با انگیس رها سازد، رقابتی که در تاریخ، جغرافیا، فرهنگ، مذهب و سیاست این
دو ریشه دارد.در واقع عامل اصلی دوپارگی مردم اسکاتلند روند دوگانه شکل‌گیری هویت در
حدود ۵۰ سال گذشته بوده است. تقریبا نیمی از اسکاتلندی‌ها هویت اول خود را هویت اسکاتلندی
می‌دانند و بریتانیایی بودن را به عنوان هویت دوم خود می‌شناسند. اما نیمی از مردم
اسکاتلند هم هستند که هویت اول خود را بریتانیایی می‌دانند و اگرچه به تاریخ و فرهنگ
اسکاتلند علاقه دارند، اما این علاقمندی تا حدی نیست که حاضر باشند برای استقلال این
منطقه ، مشکلات اقتصادی را برای بیش از ده سال و شاید هم برای بیش از آن تحمل کنند.
با این همه هیچ نتیجه‌ای نمی‌تواند نیمه بازنده را راضی کند.
با توجه به اینکه
مخالفان استقلال، در این همه پرسی با فاصله نه چندان زیادی پیروز شده اند، طبیعتا طرفداران
استقلال اسکاتلند آنها را مقصر از دست دادن یک فرصت تاریخی برای به دست آوردن استقلال
می‌دانند و رویای استقلال را کنار نخواهند گذاشت. باید بیاد داشت که دولت محلی اسکاتلند
به رهبری الکس سالموند همچنان تا دو سال دیگردر قدرت خواهد بود، دولتی که اگرچه در
تحقق مهم‌ترین رسالتی که برای خود تعریف کرده بود یعنی استقلال اسکاتلند شکست خورد،
اما در بین استقلال طلبان اعتبار و مشروعیت خود را همچنان حفظ نموده است. در واقع استقلال
طلبان شکست در این همه پرسی را نتیجه اعتماد بیش از نیمی از مردم اسکاتلند به وعده
های دولت بریتانیا می دانند.
ریشه های
رویارویی
در واقع ریشه‌های
این دوگانگی به دو روند متفاوت تاریخی برمی‌گردد که نسل‌های متفاوت تجربه کرده‌اند.
جنگ جهانی اول و دوم و مشارکت فعال سربازان اسکاتلندی دو ملت انگلستان و اسکاتلند را
بيش از گذشته به متحدان یکدیگر تبدیل کرد. مسیر رو به پیشرفت و رونق بریتانیا در دهه
پنجاه و شصت و نیمه اول دهه هفتاد میلادی به ادغام اجتماعی و اقتصادی دو ملت منجر شد
و نسل جوان اسکاتلند در آن دوران طلایی بریتانیا، از نظر فرهنگی و هویتی فاصله خود
را با مردم بریتانیا به طور کلی و مردم انگلستان به طور خاص از دست دادند و موفقیت‌های
حزب کارگر و طیف‌های چپ‌گرا در بریتانیا به اعتماد بیشتر میان دو ملت انجامید. اما
با سر کار آمدن مارگرت تاچر اوضاع تغییر کرد. سیاست‌های خصوصی‌سازی محافظه‌کاران، فاصله
سیاسی میان دو پاره اصلی بریتانیا را دوباره آشکار ساخت. تاچر نه فقط با خصوصی‌سازی،
بلکه با لحن آمرانه سخن گفتن با مقام‌های اسکاتلندی و حتی کلیسای اسکاتلند به نمادی
برای تلاش برای از بین بردن یکپارچگی و هویت تاریخی اسکاتلندی‌ها شناخته شد.
این تنش در روابط
بار دیگر روحیه ملی‌گرایانه و استقلال‌خواهی را در اسکاتلند برانگیخت و به بی‌اعتمادی
به انگلستان و سیاستمداران لندنی در میان نسل جوانان دهه هشتاد و نود میلادی دامن زد.
به این ترتیب نسل تازه‌ای پا گرفت که دوباره رویای استقلال اسکاتلند را به عنوان ایدئولوژی
اصلی خود بازیافت، روندی که به افزایش احساسات ملی‌گرایانه و در نتیجه قدرت گرفتن حزب
ملی‌گرای اسکاتلند منجر شد. این گروه می‌گویند که حتی تشکیل پارلمان محلی اسکاتلند
و تشکیل خودگردان هم نتوانسته است اختیارات لازم را به مردم اسکاتلند برای اداره امور
خود به آنان بدهد. بازگشت دوباره محافظه‌کاران در انتخابات سال ۲۰۱۰ در لندن و افزایش
توانایی استخراج نفت از منابع واقع در حوزه دریایی اسکاتلند یک‌باره به سیر رو به افزایش
تمایلات ملی‌گرایانه سرعتی تازه بخشید.
یک سال پس از استقرار
دولت دیوید کامرون در لندن حزب ملی‌گرای اسکاتلند اکثریت پارلمان اسکاتلند را از آن
خود کرد. به این ترتیب دولت خودگردان اسکاتلند را در موقعیتی قرار داد که در سال
۲۰۱۲ بتواند دولت بریتانیا را برای برگزاری همه پرسی استقلال قانع کند. سیر تحول به
سوی استقلال‌خواهی در اسکاتلند اگرچه در دوران برگزاری همه پرسی ۱۹۷۹ یا در همه پرسی
مربوط به تشکیل پارلمان محلی در ۱۹۹۸ موضوعی داخلی برای اسکاتلند بوده است، اما در
همه پرسی ۱۸ سپتامبرتصمیم‌گیری اسکاتلند نوعی تصمیم‌گیری برای کل بریتانیا نیز محسوب
می‌شد. بنابراین خواسته بقیه مردم بریتانیا، اگرچه حق رای دادن ندارند، سهم مهمی در
تصمیم‌گیری در اسکاتلند داشت. کسانی که به استقلال «نه» گفتند اگرچه مورد انتقاد نیمه
دیگر مردم اسکاتلند هستند اما از پشتیبانی روانی و اجتماعی بقیه مردم بریتانیا برخوردارند
و همین امر به آنان شجاعت نه گفتن در برابر موج رو به افزایش استقلال‌خواهی در سی سال
گذشته را بخشیده است.
جمع بندی
در مجموع باید
گفت مساله استقلال خواهی، مردم اسکاتلند را به دو بخش تقریبا مساوی تقسیم کرده است.
بخشی که به هویت تاریخی و فرهنگی و حق مالکیت سرزمینی خود که از گذشته میراث برده تکیه
کرده است و بخش دیگری که بر بستر اقتصادی و ساختار سیاسی دموکراتیک بریتانیا و پیوستگی
هویتی با دیگر بریتانیایی‌ها تکیه دارد. هر چند پس ازهمه پرسی، مناظره‌ها و گفت‌وگوها
به پایان رسیده است، اما اکنون باید منتظر رویارویی این دو گروه در اسکاتلند بود، رویارویی‌ای
که مناسبات سیاسی و اجتماعی جدیدی در اسکاتلند برپا خواهد کرد. در عین حال نباید
فراموش کرد که مردم اسکاتلند در انتظار تحقق هر چه سریعتر وعده های دولت لندن
هستند و در صورت نقض عهد از سوی دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس می توان پیش بینی
کرد که نگرش اسکاتلندی ها به دولت مرکزی بیش از پیش منفی خواهد شد. کامرون پس از اعلام نتایج همه پرسی اظهار
داشت که پیشنویس قانون برای اعطای قدرت بیشتر به اسکاتلند تا ژانویه 2015 ارائه می
شود. تعهداتی که نخست وزیر بریتانیا درباره اسکاتلند به انجام آن متعهد شده است، سیاستمداران
حزب محافظه کار را بر آن داشته است که اقدامات مشابهی را نیز برای انگلیس در نظر بگیرند.
افسوس که رویای مردم اسکاتلندوطن
