خوشبين هم كه باشيد بايد بگوييد سپتامبر ماه خوشيمني براي غربيها نيست. 13سال پيش در چنين روزهايي نيويورك قلب اقتصادي امريكا شاهد حمله تروريستهايي بود كه خود امريكا در دامنش پرورده بود. حالا در همين ماه ميلادي در اين سوي اقيانوس اطلس متحد اصلي امريكا يعني انگليس چند روز ديگر شاهد آزمون تجزيه خود خواهد بود. همه سران احزاب لندني، مخالف و موافق، به اسكاتلند رفتهاند تا مردم و سياستمداران اسكاتلندي را راضي كنند كه با رأي مثبت در همه پرسي قريبالوقوع استقلالشان، 18 سپتامبر را تبديل به يك فاجعه براي رژيم سلطنتي لندن نكنند.
به گزارش «جوان»، مردم اسكاتلند در طول 300 سالي كه مجبور شدهاند زير بيرق رژيم سلطنتي بريتانيا باشند، روزي را به ياد نميآورند كه اين قدر براي سياستمداران لندني مهم شده باشند. روز چهارشنبه ديويد كامرون، نخست وزير و رهبر حزب حاكم محافظه كار، اد ميليبند، رهبر حزب كارگر، حزب اصلي مخالف در پارلمان، و نيك كلگ، رهبر حزب ليبرال دموكرات و عضو دولت ائتلافي، در اقدامي مشترك و البته بيسابقه با هم براي قانع كردن اسكاتلنديها به دادن رأي مخالف در همهپرسي روز ١٨ سپتامبر (پنجشنبه بعد) به آنجا رفتهاند. كار به صدور بيانيه مشتركي ميان همه احزاب لندني كشيده است كه در آن خطاب به مردم اسكاتلند آمده است: «موضوعات فراواني ما را از يكديگر جدا ميكند، اما يك موضوع وجود دارد كه ما بر سر آن صميمانه با هم توافق داريم: پادشاهي متحده يكپارچه بهتر است.»
بازار اقدامات عوام فريبانه و وعده و وعيد دولت مركزي هم گرم شده است: روز سهشنبه پرچم ملي اسكاتلند بر فراز ساختمان نخست وزيري بريتانيا به اهتزاز درآمد. دولت و حتي رهبران احزاب مخالف هم وعده دادهاند كه در صورت باقي ماندن اسكاتلند به عنوان بخشي از بريتانيا، اختيارات بيشتري از جمله در امور مالي به دولت محلي آن سرزمين داده خواهد شد.
در صورت جدايي اسكاتلند از بريتانيا، كشور واحدي كه حدود 300 سال پيش تشكيل شد، به دو كشور مستقل تجزيه ميشود هر چند دولت محلي اسكاتلند تأكيد داشته است كه در صورت كسب استقلال، كشور جديد همچنان نظام سلطنت مشروطه به رياست ملكه را حفظ خواهد كرد. در حال حاضر، اليزابت دوم علاوه بر بريتانيا، رياست تعداد ديگري از كشورهاي جهان، از جمله استراليا، كانادا و زلاندنو را نيز برعهده دارد. اگرچه اين رياست تشريفاتي است و كشورهاي مذكور عملا و قانونا مستقل از بريتانيا به حساب ميآيند، اما به هر حال همين باعث شده است تا انگليس حداقلي از نفوذ فرهنگي و سياسي را بر اين كشورها داشته باشد. براساس آخرين نظرسنجي كه اوايل اين هفته انجام شد، آمار طرفداران جدايي اسكاتلند از بريتانيا اندكي از مخالفان پيشي گرفته در حالي كه تا همين اواخر، تمامي نظرسنجيها از پيش بودن مخالفان استقلال اسكاتلند حكايت داشت. انتشار نتايج اين نظرسنجي با استقبال الكس سالموند، رهبر حزب مليگراي اسكاتلند و وزير اول دولت محلي، كه مبتكر برگزاري همهپرسي جدايي اسكاتلند بوده، مواجه شده است. سالموند گفته است تلاش مشترك احزاب عمده بريتانيا براي برانگيختن اسكاتلنديها به دادن رأي مخالف در همهپرسي نشانه استيصال و نگراني آنان از شكست در همهپرسي است. در صورت رأي مثبت مردم به استقلال، اسكاتلند در 24 مارس سال 2016 ميلادي استقلال خود را جشن خواهد گرفت و نخستين انتخابات پارلماني خود را در مي سال 2016 ميلادي برگزار ميكند. حزب ملي اسكاتلند به رهبري الكس سالموند كه هدف اصلياش استقلال است، به دنبال پيروزي در انتخابات پارلماني اسكاتلند در سال 2011 ميلادي، مشروعيت لازم براي برگزاري اين همه پرسي را به دست آورد.
هم وعده هم تهديد
نخست وزير انگليس در مطلبي كه در روزنامه ديلي ميل منتشر شد، خطاب به مردم اسكاتلند نوشت: انگليس كشوري با ارزش است و مسئله اصلي كه در همه پرسي آتي استقلال اسكاتلند مطرح است، همين است. بنابراين جاي هيچ شك و شبههاي نبايد براي شما باقي بماند: ما خواستار آن هستيم كه شما در كنار ما بمانيد. ديويد كامرون ضمن اتخاذ لحني دوستانه و گفتن اينكه ما دوست نداريم كه خانواده بزرگ ملت از هم پاشيده شود، در عين حال به اسكاتلنديها هشدار داد: اگر انگليس از هم پاشيده شود، براي هميشه متلاشي خواهد شد لحن توامان هشدار و وعده كامرون اينطور ادامه يافت: بنابراين انتخابي كه فرا روي شماست كاملاً روشن است؛ پاسخ مثبت شما در اين همه پرسي به معناي قدم نهادن در راهي است كه پايان آن نامشخص است و پاسخ منفي، به معناي اين است كه آيندهاي بهتر در انتظار اسكاتلند خواهد بود. نخست وزير محاظه كار انگليس وعدههاي قبلي درباره افزايش اختيارت مالي اسكاتلند را تكرار كرد و نوشت: مردم اسكاتلند با دادن رأي منفي به همه پرسي سرزمينشان در حلقه اتحاد خواهند ماند و در عين حال صلاحيتهاي پارلمان ادينبرو در زمينه استقراض، ماليات و هزينههاي عمومي تقويت خواهد شد. ديويد كامرون، نخست وزير انگليس در كنفرانس مطبوعاتي كه درباره برگزاري همه پرسي درباره استقلال اسكاتلند برگزار شد و از شبكه تلويزيوني الجزيره مباشر پخش شد، گفت: اسكاتلند نيازمند بانك مركزي براي صدور پول ملي است زيرا به كارگيري پول كشور ديگر مانند دلار امريكا مشكل ساز است. ما قوانين يكساني داريم. اگر اسكاتلند از انگليس جدا شود، وضع انگليس بدتر خواهد شد. ما تلاش ميكنيم كه همچنان متحد باقي بمانيم.
حزب محافظه كار ديويد كامرون در اسكاتلند چندان محبوبيت ندارد و تنها يك كرسي از 59 كرسي پارلمان ادينبرو متعلق به اين حزب است. نخست وزير محافظه كار انگليس در مبارزات تبليغاتي براي همه پرسي اسكاتلند از موضعگيريهاي آشكار خودداري ميكرد تا اينكه نتايج يك نظرسنجي نشان داد كه شمار طرفداران استقلال اسكاتلند براي اولين بار از شمار مخالفان بيشتر شده است. به گزارش خبرگزاري فرانسه از لندن، برخي رسانههاي انگليس احتمال ميدهند كه اگر دولت ديويد كامرون موفق نشود مانع از جدايي اسكاتلند از انگليس شود، نيروهاي تندرو حزب محافظه كار، دولت كامرون را به استعفا مجبور خواهند كرد.
تلاشها و اظهارات مقامات لندن آخرين تلاشها براي ممانعت از جدايي اسكاتلند است؛ جدايياي كه با توجه به نتايج آخرين نظرسنجيها احتمال آن بيشتر از قبل شده است تا جايي كه روزنامه «گاردين» در گزارش دوشنبه خود اقدامات ساكنان خيابان شماره 10 داونينگ استريت را «ديرهنگام» توصيف كرد.
ملكه اعلام بيطرفي كرد!
يك سخنگوي كاخ باكينگهام شامگاه سه شنبه در بيانيهاي هرگونه پيشنهادي در خصوص اعمال دخالت ملكه انگليس در همه پرسي استقلال اسكاتلند را كه نتيجه آن ممكن است منجر به جدايي اين منطقه از بريتانيا شود، نادرست خواند. در حالي كه شماري از نمايندگان ارشد و بانفوذ پارلمان انگليس به دليل ترس از نتايج احتمالي همه پرسي استقلال اسكاتلند خواستار دخالت ملكه اليزابت براي جلوگيري از تجزيه بريتانيا شدهاند در بيانيه سخنگوي كاخ باكينگهام تصريح شده است كه ملكه انگليس قصد دخالت در همه پرسي اسكاتلند را ندارد چراكه اين مسئله موضوعي مرتبط با مردم اين منطقه است. طرفداران دخالت ملكه اميدوارند كه دخالت وي بتواند شرايط را به نفع كارزار تبليغاتي (كمپين ) مخالفان استقلال اسكاتلند كه هم اينك چندان مناسب نيست، تغيير دهد.
سخنگوي كاخ باكينكهام در اين بيانيه گفته است: بيطرفي در قانون اساسي حاكميتي، يك اصل اساسي دمكراسي ما است كه ملكه انگليس در طول مدت سلطنتش آن را نشان داده است.
اين سخنگو، مقام سلطنت را بالاتر از سياستهاي جاري خوانده و گفته است: هر گونه پيشنهادي درخصوص دخالت ملكه انگليس در نتايج همه پرسي مقولهاي اشتباه است چراكه وي قويا معتقد است كه اين موضوع مرتبط با مردم اسكاتلند ميباشد. اظهارات سخنگوي كاخ باكينگهام به دنبال اظهارات سالموند وزير اول حكومت محلي اسكاتلند و رهبر كارزار تبليغاتي ( كمپين ) طرفداران استقلال اين منطقه صورت ميگيرد كه گفته است ملكه انگليس با افتخار همچنان ملكه اسكاتلند خواهد بود.
به باور كارشناسان اكنون كه لندننشينها متوجه شدهاند نميتوانند سقف مطالبات خود را مبني بر حفظ كامل اسكاتلند را به دست آورند، كف مطالبات خود را كه همانا رياست ملكه بر آنجا پس از استقلال احتمالي باشد، با طرفهاي اسكاتلندي در ميان گذاشته و احتمالا به توافقي پشت پرده رسيدهاند تا حداقل انگليس نفوذ فرهنگي و سياسي خود را بر اسكاتلند تا حدودي حفظ كند.