بیش از 15 سال متوالی است که یزد در حالت خشکسالی به سر می برد، ضمن این که سطح آب‌های زیرزمینی نیز در این استان به شدت کاهش یافته است. خشکیدن قنات‌ها و آلودگی برخی از چاه‌های آب آشامیدنی و تخلیه برخی روستاها به دلیل بحران آب، وضعیت یزد را بسیار بحرانی کرده است. اما مشکلات یزد به همین جا ختم نمی شود و با توجه به اینکه توسعه استان در گرو تامین آب مورد نیاز است، به دلیل کمبود این مایه حیاتی، سرمایه‌گذاری در برخی صنایع نزدیک به صفر است و این روند می‌تواند توسعه استان را به طور کامل سد کند و بر همین اساس تامین و انتقال آب پایدار برابر نیازهای چشم‌انداز ۲۰ ساله از ضرورت‌های اساسی است.
***
وضعیت آب در استان یزد از کمبود و نبود گذشته است و وضعیت آب در استان اسفبار است.
اینها حرف های نماینده مردم یزد و اشکذر در مجلس است که با اشاره به توسعه استان و نیاز میرم آن به آب می گوید: متاسفانه بحث کشاورزی و مصرف آب در استان سنتی است و مکانیزه نشده است و کشاورزان ما همچنان از همان روش سنتی برای آبیاری و کشت استفاده می‌کنند.
محمدصالح جوکار معتقد است کشاورزان کار کردن به روش فعلی را از اجداد خود به ارث برده‌اند و امروز که پیشرفت‌های بسیاری داشته‌اند، تنها به سیمان کاری جوی آب و مسیر آبرسانی بسنده کرده‌اند.
وی با بیان اینکه لازمه پیشرفت و توسعه، بهره‌گیری و استفاده بهینه از امکانات روز دنیا در هر زمینهای است، ادامه می دهد: حتی عده زیادی برای نوع کشت و گیاهی که پرورش می‌دهند پژوهشی نداشته و توجهی به آن ندارند.
کارشناسان می گویند یزد نیازمند یک آمایش کشاورزی است. در حال حاضر برای تولید محصول انار که بخش وسیعی از زمینهای این استان را در برگرفته، همچنان سنتی عمل می‌شود در حالی که کشاورزان برای به کاشت با کیفیت و برداشت عالی با روش‌های روز دنیا باید به تغییرات بزرگی دست بزنند.
جوکار با بیان اینکه بعضی از کشت‌ها برای استان خوب نیست و در واقع آب موجود را هدر می‌دهد، می گوید: برخی محصولات را اگر محاسبه کنیم برای یک کیلوگرم محصول 10 هزار لیتر آب مصرف می‌شود که بهینه نیست اما اگر آب را بهینه مصرف کنیم، می‌توان سطح زیر کشت بیشتری را با همین میزان آبیاری کرد و محصول بیشتری هم برداشت کرد.
عضو کمیسیون سیاست ملی مجلس با تاکید بر اینکه باید روی بهینه‌سازی مصرف آب کار کرد و به جای روش‌های سنتی از روش‌های نوین و به روز استفاده کرد، ادامه می دهد: در حال حاضر استفاده از آبیاری قطره‌ای در استان یزد انجام می‌شود که بخش اعظم این طرح مورد حمایت دولت است.
*حمایت های دولتی برای آموزش های مردمی
بر اساس گزارش های موجود، دولت اعلام کرده که برای حمایت از سیستم آبیاری قطره ای تا حدود 80 درصد از هزینه ها را بر عهده گرفته و اعتبار ویژه ای برای آن اختصاص داده است و 20 درصد باقیمانده را کشاورز باید پرداخت کند اما مشکل اینجاست که در این زمینه کشاورزان آموزش ندید‌ه‌اند و همین امر تمام تلاش ها را بر باد می دهد.
باید کشاورز قانع شود که این روش آبیاری بهتر است و به سطح زیر کشت بیشتری آبرسانی می‌شود همچنین از هدررفت آب نیز جلوگیری به عمل می‌آید.
اگر امروز شاهدیم که کشاورزی در حال کم رونق شدن است، به این دلیل است که تحولی در آن صورت نمی گیرد و در استانهایی مانند یزد، راهبردهای کشاورزی نیز محقق نشده است.
البته در استانی مانند یزد نباید مسئله آب را تنها به کشاورزان ختم کرد زیرا آب شرب مردم نیز به معضل بزرگی تبدیل شده است. در شرایطی که بیش از 200 هزار نفر در روستاهای یزد با تانکر به آب دست پیدا می‌کنند، اعتباری برای مهار خشکسالی در این استان در نظر گرفته نشده است.
* بهینه سازی آب در حوزه کشاورزی
استاندار یزد با اشاره به بیلان منفی 300 میلیون مترمکعبی آب در سفره های زیرزمینی، بحران آب در این استان را بسیار جدی خوانده و اجرای خط دوم انتقال آب و انتقال آب از خلیج فارس به این استان را ضروری می دهند.
سید محمد میرمحمدی می گوید: همه مسئولان و دست اندرکاران باید برای رسیدن به مرحله اجرا و حل و فصل مشکلات و موانع بر سر راه انتقال آب تلاش کنند.
میرمحمدی با اشاره به اینکه بهینه سازی آب در حوزه کشاورزی تاثیر بسیار مستقیمی در بهبود روند برداشت سفره های آب زیرزمینی و بیلان منفی آن دارد، ادامه می دهد: به طور قطع اجرای برخی طرح ها به ویژه آبیاری های تحت فشار و تغییر کشت می تواند در این زمنیه مثمر ثمر باشد.
با اجرای طرح بهینه سازی مصرف آب کشاورزی در استان، اهدافی نظیر ارتقاء بهره وری و افزایش کارایی مصرف آب در استان، تغذیه شیوه های آب زیرزمینی، افزایش عملکرد محصولات زراعی و باغی با رفع کاهش تنش آبی و کاهش هزینه های تامین و استحصال آب برای کشاورزان استان محقق خواهد شد.
*وضعیت بحرانیست، همین
متاسفانه آثار خشکسالی و بحران کم آبی به صورت تدریجی در ارکان زندگی آشکار می شود، در حالی که آثار ناشی از زلزله ،سیل و توفان آنی است .
مدیرکل بحران استان یزد در مورد شرایط حال استان و عمق فاجعه می گوید: به دلیل بحران شدید کم آبی و تبعات ناشی از خشکسالی، حتی 200میلیمتر بارندگی مشکل یزد را حل نخواهد کرد . در حالی که تا چند سال قبل متوسط بارندگی سالانه استان، 110میلیمتر بود، این رقم در شش ماهه نخست سال آبی به 83 میلیمتر کاهش پیدا کرده است .
به گفته این مقام مسئول، متوسط بارندگی استان در یک دوره بلندمدت، 13درصد و نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته 44درصد کاهش دارد و تغییری در میزان نیازها و توسعه هم ایجاد نشده است .
محمدحسین با تاکید بر این که تعدادی از دستگاه های استانی باور ندارند کم آبی و خشکسالی جدی است، راه های صرفه جوبی آب در استان را کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت اعلام کرده و ادامه می دهد: در حال حاضر میزان ورودی سالانه آب به سفره های زیرزمینی استان 1200میلیون مترمکعب است در حالی که افزون بر 1500میلیون مترمکعب مصرف داریم و این یعنی حدود 370میلیون مترمکعب بیلان منفی آب استان است.
مدیرکل مدیریت بحران استان یزد با اشاره به خسارت مستقیم 12هزار میلیارد ریالی ناشی از خشکسالی به استان تاکید می کند که میزان خسارت غیرمستقیم این پدیده بسیار زیاد است.
به گفته امامی با وجود خشکسالی های 15ساله استان، اعتبار خشکسالی چند سال قبل که به میزان 58میلیارد ریال می باشد هنوز پرداخت نشده است .
البته چندی پیش وزیر نیرو در دیدار با رییس مجمع نمایندگان استان یزد با توجه به بحران جدی آب در یزد با اختصاص ۵۰۰ میلیون متر مکعب از آب خلیج‌فارس موافقت و در این مورد دستور لازم را صادر کرد و دستور داد ۱۲ حلقه چاه جدید نیز برای تامین آب یزد حفر شود که بودجه آن نیز از وزارت نیرو تامین می‌شود.
حمید چیت‌چیان همچنین راهکارهای تامین بودجه برای خط دوم انتقال آب از استان چهارمحال و بختیاری را مورد بررسی قرار داد و گفت: با توجه به برآورد هزینه‌ای بالغ بر دو هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان برای عملیات اجرایی خط دوم و این که بودجه‌های پیش بینی شده در قانون بودجه، پاسخگوی هزینه‌ها نخواهد بود، ورق‌های فولادی مورد نیاز برای ساخت لوله‌های انتقال از طریق فاینانس تامین شود.
