از فعاليت‌هاي مهم و تأثيرگذارحوزه‌هاي علميه همگام بودن با فناوري‌هاي نوين ارتباطي است زيرا درغير اين‌صورت نمي‌توانند نياز مخاطب امروز را بسنجند و با آن مرتبط شوند. حوزه‌هاي علميه بايد ضمن ارائه خوراك سالم فكري و معنوي، شبهات ديني كه توسط دشمنان ايجاد مي‌شود را برطرف نمايند. برهمين اساس در حوزه علميه قم بيش از پانصد مؤسسه علمي، تحقيقاتي، فرهنگي و پژوهشي مشغول به‌كارهستند كه از جمله اين مؤسسات مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي است؛ مؤسسه‌اي تحقيقاتي كه سال 1368 توسط مقام معظم رهبري تأسيس شده است. محسن مس‌چي معاون بين‌الملل مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي است. وي هدف و كاركرد مركز را توليد نرم‌افزار، كتاب‌هاي ديجيتال، تأمين منابع علوم اسلامي و انساني مي‌داند به صورتي‌كه تقريباً در همه اين زمينه‌ها با بيش از 600 نرم‌افزار ورود داشته است. گفت‌وگوي ما را با ايشان مي‌خوانيد.
در ابتدا بفرماييد با توجه به تنوع و تعداد ابزارهاي تكنولوژيك درعرصه ارتباطات جهاني آيا اين مركز توانسته جايي براي خود باز كند؟
زماني‌كه مؤسسه ما كار را شروع كرد از كشورهايي كه صاحب نرم‌افزار درجهان هستند به‌خصوص ژاپن، آلمان و فرانسه شايد حدود پنجاه سال عقب‌تر بوديم اما بعد از بيست سال تلاش به فضل الهي امروز رتبه اول جهان را در توليد نرم‌افزار داريم. سال 2009 در اجلاس علمي سازمان ملل متحد كه عمدتاً در چهل رشته علمي برگزار مي‌شود و يكي از رشته‌هاي آن، رشته نرم‌افزار است اول شديم آن هم بعد از سه بار داوري كه در كشورهاي هند، سوئيس و ونزوئلا برگزار شد، همچنين جايزه اول جهاني را به محصولات قرآني ما دادند و به‌عنوان بزرگ‌ترين كار تفسيري قرآن معرفي گرديد ضمن اينكه ما بزرگ‌ترين توليدكننده نرم‌افزار اسلامي در كشورهاي اسلامي شناخته شده‌ايم.
ژعلاوه بر كار توليد نرم‌افزار ورود شما در زمينه‌هاي علوم اسلامي و انساني چگونه است؟
بله توليد و ايجاد سايت‌هاي اطلاع‌رساني در زمينه‌هاي اسلامي از ديگر برنامه‌هاي ماست. تاكنون بيش از 18 سايت راه‌اندازي كرده‌ايم به‌خصوص دو، سه سايت ما به نسبت بقيه برتر هستند؛ يكي سايت كتابخانه نوركه كتاب‌ها و منابع اسلامي روي آن قرار گرفته و در دسترس محققان است و ديگري سايت نورمگز يا پايگاه مجلات نور كه در اين سايت از حدود140سال پيش تا به امروز هر آنچه مجلات اسلامي علوم اسلامي و علوم انساني به زبان فارسي بود را جدا كرده‌ايم و مقالات آن را به‌صورت كامل هم اصل و هم متن روي سايت گذاشته‌ايم تا كاربر به‌راحتي استفاده كند. بيش از 800هزار مقاله و نزديك به8 ميليون صفحه اطلاعات روي سايت نورمگز وجود دارد. به غير از اين كارهاي نرم‌افزاري ديگري هم داريم. حدود150 شخصيت برجسته از ميان شخصيت‌هاي بعد از ائمه اطهار از صدراسلام تا دوره معاصر را معين كرده‌ايم و آثارشان را به صورت نرم افزاري توليد كرده‌ايم و تاكنون حدود40 شخصيت بزرگ را داشته‌ايم از جمله امام غزالي، خواجه نصيرالدين توسي، شيخ‌بهايي، شيخ مفيد و... در زمينه توليد نرم‌افزار مراجع اسلامي براي محققان كارهاي ويژه‌اي را انجام داده‌ايم كه حدود100نرم‌افزار است مثلاً مراجع مرحوم گلپايگاني، مكارم شيرازي، فاضل لنكراني، امام خميني و... آثارشان به صورت كتابخانه ديجيتال توليد شده است.
كتابخانه ديجيتال براي ساير زبان‌ها هم كار ترجمه‌اي دارد؟
بله قطعاً يكي از رسالت‌هاي مهم كتابخانه ديجيتالي تأمين نياز غير فارسي زبانان است. اين كتابخانه و نرمافزارهاي آن به زبان‌هاي مختلف است تا مسلمانان غيرفارسي زبان هم بتوانند از آن استفاده كنند، براي همين يك بسته به زبان آذري، تركي اسلامبولي، اردو، روسي و انگليسي داريم و به 12 زبان ديگر در حال گسترش كار هستيم.
نحوه دسترسي به كتابخانه‌ها چگونه است؟
كتابخانه‌هاي ديجيتالي و بانك اطلاعاتي و نرمافزارهاي علوم اسلامي در همه كشور قابل دسترسي است براي اينكه محققان و كاربران بتوانند از توليدات ما استفاده كنند. ما تمام مراكز علمي و تحقيقاتي و پژوهشي كشور را شناسايي كرديم و تا الان در داخل كشور بيش از 600 بانك اطلاعات در اكثر مراكز حوزوي و دانشگاهي و علمي و كتابخانه‌هاي مهم‌تر كتابخانه تأسيس كرديم تا محققان بتوانند از كتاب‌هاي ما استفاده كنند در خارج از كشور هم بيش از 450 بانك اطلاعاتي در 80 كشور دنيا تأسيس كرديم تا محققان خارج از كشور هم بتوانند از اين منابع استفاده كنند.
چقدر در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي شركت داريد؟
شركت در مجامع علمي فرهنگي و مطالعات و نمايشگاه‌هاي كامپيوتر و اي.تي در داخل و خارج از كشور از جمله وظايف ماست براي همين هر ساله در بيش از 120نمايشگاه داخلي و 35 نمايشگاه خارجي حضور پيدا مي‌كنيم.
در عرصه توليد مجلات و نشريات كاغذي هم فعاليت داريد؟
بله توليد كتاب و مجله كاغذي هم داريم اولين مجله انفورماتيك علوم اسلامي و رهاورد نور را منتشر كرديم. در مركز ما نزديك به 900 محقق حوزه و دانشگاه مشغول به كارهستند و در طول اين سال‌هاي فعاليت بزرگ‌ترين كتابخانه‌هاي ديجيتالي را داشته‌ايم.
بازخورد مخاطبان و كاربران را چگونه ارزيابي مي‌كنيد و اصولاً چگونه با آنها مرتبط هستيد؟
ما 18 پايگاه روي شبكه وب داريم كه به صورت طرفيني است و پرسش و پاسخ هم صورت مي‌گيرد كه قطعاً بسياري از نظرات، پيشنهادات و انتقادات از همين طريق دريافت مي‌شود و مورد بررسي قرارمي‌گيرد. از طرفي با حضور در نمايشگاه‌هاي خارجي با بخش اصلي مخاطبان مرتبط هستيم به خصوص نمايشگاه‌هاي بين‌المللي كه حضورمان بيش از ده سال است؛ علاوه بر اين ايميل و فاكس و تلفن هم است. بخش ديگر اموركاربران است كه همه كاربران با اين بخش مرتبط هستند و ديدگاه‌ها و نيازهايي دارند كه درامور كاربران بررسي مي‌شود. ما 80 دفتر براي عرضه نرم‌افزارها در سراسركشور و خارج از كشورهم بيش از 20 نمايندگي داريم 450 بانك اطلاعاتي خارجي و 600 بانك اطلاعاتي داخلي داريم.
چه طيفي بيشتر با شما مرتبط هستند؟
عمده مخاطبان ما قشر فرهيخته، دانشگاهي و استادان حوزه و دانشگاه و طلاب هستند، ما كمتر با اقشار عمومي ارتباط داريم.
با توجه به گسترش فعاليت فرقه ضاله وهابيت آيا مركز دراين زمينه هم وارد شده است؟
وهابيت فرقه باطلي است كه مباني عقلاني و فكري و دانشي درستي هم ندارد. ما در سيستم كاري سايت پرسش و پاسخ هم داريم ضمن اينكه نرم‌افزاري درباره وهابيت و شناخت آن توليد كرديم كه با استقبال خوبي مواجه شد از منابع خودشان استفاده كرديم و مورد نقد قرار داديم علاوه بر اين آنها هر چه بيشتر هزينه مي‌كنند اما چون به‌صورت خشونت‌آميز مي‌خواهند پيش بروند مورد انزجار افكار عمومي قرار گرفته‌اند و ناخواسته موجب بازگشت به مكتب تشيع شده‌اند، كشورهاي زيادي كه اصلاً به تشيع گرايش نداشتند امروز بر اثر افراطي‌گري‌ها و خشونت وهابيون زمينه گرايش آنها به تشيع زياد شده است و يكي از اقبال‌كنندگان به آثار ما افرادي هستند كه از سلفي‌گري گريزان شده و نسبت به تشيع كنجكاو و علاقه‌مند بوده‌اند همان مثلي كه گر خدا بخواهد عدو سبب خير شود.
چه افراد شاخصي تاكنون با مركز شما ارتباط داشته‌اند؟
درحال حاضر فرهيختگان دنيا با ما مرتبط هستند، مانند رئيس‌العلماي اغلب كشورهاي اروپايي، رؤساي مذاهب، فرق صوفيه اغلب كشورهاي آفريقاي و منطقه بالكان بسياري از شخصيت‌هاي بزرگ ديني و علمي و دانشگاهي داخل و خارج از كشور با ما ارتباط دارند و به صورت مبلغين ما عمل مي‌كنند. ما بيش از دو هزار مبلغ بزرگ جهاني داريم كه در سطوح بالاي حوزوي و دانشگاهي هستند و اجازه استفاده از اثرشان را به مركز ما به‌خاطر همين خدمات داده‌اند. تقريباً هفته‌اي نيست كه فرهيختگان داخلي يا خارجي مهمان ما نباشند در دو سال گذشته نزديك به 6 هزار تن از 80 كشور دنيا به مركز آمدند. طبيعتاً بيشتر بازخوردها از همين طريق صورت مي‌گيرد.
مسئله بيداري اسلامي تا چه اندازه توسط مركز شما دنبال مي‌شود؟
يكي از مؤثرترين مراكز در بيداري اسلامي مركز كامپيوتري ما بوده است، زيرا با ارائه توليداتي با افكار و درست در طول بيست و پنج سال فعاليت در ايران و خارج از كشورو ارتباط با مراكز بزرگ اسلامي باعث شد تا گرايش به مكتب اهل بيت و تشيع بيشتر شود، ما در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي حضور فعالي داريم و اين را وظيفه مي‌دانيم تا حاضر باشيم بسياري از كشورهاي تونس، مصر، فرانسه، بلژيك، آلمان، شمال افريقا و. . . بازديدكننده داشتيم.
آيا وهابيون درطول اين سال‌ها موانعي هم براي شما ايجاد كرده‌اند؟
بسيار زياد. در برخي از نمايشگاه‌هاي خارج از كشور، وهابيون و سلفي‌ها به غرفه‌هاي ما حمله كرده‌اند و آسيب رسانده‌اند و مشكلات جدي براي حضور داشته‌ايم اما خوشبختانه خود مردم از ما حمايت كردند و اجازه تعرض جدي ندادند و اين نشان از آن است كه حقيقت به مزاج آنها خوش نيست البته ما همچنان با توكل به خدا به كار خودمان ادامه مي‌دهيم.
در اين باره خاطره‌اي هم داريد؟
در سودان نمايشگاهي بود كه دعوت شديم سلفي‌ها همه را تحريك كردند كه غرفه از كشوري است كه قرآن را تحريف كرده براي همين بايد برچيده شود. مردم، دانشجويان و بعضي از رؤساي دانشگاه‌ها و فرق صوفي آنجا حضور داشتند گفتند شما كه اين را مي‌گوييد اجازه بدهيد نرم‌افزار قرآني آنها را بياوريم ببينيم. بعد همه قرآن را بازبيني كردند وقتي ديدند تمام قرآن و معاني آن مانند آن چيزي است كه وهابي‌ها مي‌گويند مردم هلهله و شادي كردند و آنها هم با سرافكندگي برگشتند.
به نظر مي‌آيد كه عمده فعاليت شما برون‌مرزي است؟
ما هم در داخل و هم در خارج فعاليت داريم. هركس در هر جاي كشوركه كار نرم‌افزاري خوب بخواهد قطعاً به مركز تحقيقات ما مراجعه مي‌كند و خدمت‌رساني مي‌كنيم. در خارج از كشور بيش از 20 نمايندگي و450 بانك اطلاعاتي داريم.
گاهي گفته مي‌شود نرم‌افزار نور يك سري اشكالاتي دارد آيا در رفع آن اقدامي كرده‌ايد؟
كيفيت معنوي در كارهاي ما كاملاً رعايت مي‌شود ما نرم‌افزار دانلودي يا كپي از مؤسسه ديگري نداريم بحث مالكيت معنوي و حقوق نويسنده، محقق و هركس با ما همكاري داشته را رعايت كنيم براي همين برخي محققان همكار از ما خواسته بودند تا روي نرم‌افزارها قفل بزنيم اما اخيراً با اين محققان وارد مذاكره جدي شديم و آنها را قانع كرديم تا استفاده براي كاربران سهولت داشته باشد. قفل نرم‌افزاري را برداريم و درحال حاضر ديگر قفل روي نرم‌افزارها نيست ولي اگر هم قفل داشت و اشكالي ديدند دوستان از طريق سايت اموركاربران مشكل آنها را برطرف مي‌كنند حتي اگر كسي چند بار هم استفاده كرد و با مشكل مواجه شد به او كدهاي ويژه بدهيم تا بيشتر و راحت‌تر استفاده كند و در مورد استفاده از نرم‌افزار با مشكل مواجه نخواهد بود.
