تنها چند روز پس از خبري شدن ندادن مجوز انتشار به كتاب «اسرار آيت» كه مواضع شهيد آيت را در مقابل مليگراها، بنيصدر و ميرحسين موسوي كه در جمهوري اسلامي مظهر افراط بودند، روايت ميكرد؛ خبر انتشار كتابي با نام «به رسم حقيقت و زيبايي»درباره شعر و زندگي «اسماعيل خويي» كه يك چهره ورشكسته سياسي و ضد نظام و فراري است، برگي ديگر از استانداردها و افكار متشتت مديران فرهنگي و مسئول را برملا كرد.
محمود معتقدي، نويسنده و مؤلف اين كتاب درباره هدف و دليل تدوين و انتشار «به رسم حقيقت و زيبايي» ميگويد: اين كتاب در راستاي زندگي و شعر شاعران معاصر است كه نشر ثالث از سالها پيش آنها را منتشر ميكند، اما جاي خويي در ميان اين آثار خالي بود. همچنين خويي سالهاست كه از ايران مهاجرت كرده است و نسل جوان با او آشنا نيستند، ولي من از دهه 50 شاگرد او بودم و بعد با او دوست و همكار شدم و اگرچه با رفتن او در دهه 60 ارتباط ما تا اندازهاي قطع شد، اما كتابهاي او هميشه با من بود و اين كتاب با بررسي آثار او نوشته شده است.
خويي تا كنون 40 كتاب شعر منتشر كرده كه بخشي از اين شعرها در اين كتاب آمده است. او اضافه ميكند: اسم اين كتاب «به رسم حقيقت و زيبايي» است كه درآمدي بر شعر و زندگي خويي است و شامل بخشهايي چون پيشگفتار، سالشمار زندگي، جايگاه شعر خويي در شعر امروز و بررسي آيتمهايي چون عشق و مرگ در شعر خويي ميشود. همچنين به بررسي جايگاه خويي از غزل تا غزلواره ميپردازد كه نوعي دگرگوني در غزل خويي است.
معتقدي همچنين ميگويد: اين كتاب به بازتاب فلسفهورزي در شعر خويي هم ميپردازد كه در ميان شاعران امروز كمتر ديده ميشود و شاعران كمي هستند كه فلسفه را با شعر درآميزند. خويي تنها چهرهاي است كه توانسته است اين كار را انجام دهد و توانسته از شعرش براي بازتاب فلسفه بهره بگيرد. در اين كتاب بخشي هم به بررسي كتابهاي شعر خويي ميپردازد. همچنين از هر مجموعه شعر خويي يك شعر انتخاب شده و من آن را بازخواني و تحليل كردهام. بخشي از اين كتاب هم به نوشتهها و مقالههاي او ميپردازد. در ادامه كتاب هم عنوان مقالاتي كه درباره خويي در خارج از كشور منتشر شده، آمده است. حدود 120 صفحه پاياني كتاب هم گزينهاي از دفترهاي شعر اوست كه در ايران و خارج منتشر شده است. كتابشناسي خويي هم در چند صفحه آمده و من پايانهاي هم بر اين كتاب نوشتهام كه هدفم از نگارش كتاب چيست. من درباره شعر خويي داوري نكردهام و اين را به مخاطب وانهادهام كه خودش به جايگاه شعر خويي در شعر ايران و همچنين در شعر خراسان بپردازد. اما گذري بر اعتقادات و آثار و اعمال اين فرد فراري و ضد نظام، معرف و نشاندهنده ديدگاههاي او ميباشد. اسماعيل خويي بعد از انقلاب از مدافعان سازمان چريكهاي فدايي خلق بود و در سال 1360 به دليل اينكه از مخالفان جمهوري اسلامي ايران بود به صورت خودخواسته به انگلستان پناهنده شد.
خويي نويسنده ضد نظام و فراري از جمله عناصر فعال در تشويق و هماهنگي نيروهاي مخالف نظام براي قرار گرفتن در مقابل نظام در حوادث بعد از انتخابات بود. اين نويسنده در جهت تحريك مردم ايران به ويژه جامعه ادبياتي كشور بيانيههاي زيادي را عليه جمهوري اسلامي ايران نوشت و نويسندگان جوان زيادي را تشويق به امضاي اينگونه بيانيهها ميكرد. خويي علاوه بر اينگونه اقدامات عليه نظام جمهوري اسلامي ايران، مصاحبههاي متعددي را نيز با شبكههاي ضد انقلاب نظير بيبيسي و وياواي انجام ميداد. اسماعيل خويي كه به دليل سكونت چندين ساله در انگليس به اين زبان تسلط پيدا كردهاست در حال حاضر اكثر شعرهاي خود را به زبان انگليسي ميگويد و با توجه به حمايتهايي كه از طرف سازمانها و شبكههاي ضدانقلاب از او در انگليس ميشود، كتابهاي شعر خود را به چندين زبان مختلف از جمله فرانسوي، آلماني، هندي، روسي و. . . ترجمه كرده است. وي در ايام انتخابات شعري را با عنوان «پاسدار احمدينژاد » به افتخار ميرحسين موسوي سرود كه در آن اهانتهاي بسياري به رهبر انقلاب، رئيسجمهور و مردم ايران بيان ميكند.
پس از به آب دادن دسته گلهايي در حوزه نشر از جمله اعطاي مجوز انتشار به كتابهاي «جامعه شناسي ايران» (حميدرضا جلائيپور)، «ايران در گذر روزگاران» (مسعود لقمان) و «چرا ملتها شكست ميخورند» (ترجمه محسن ميردامادي و محمدحسين نعيميپور)، انتشار كتابي درباره يك ضد انقلاب فراري از سوي مسئولان و مديران وزارت ارشاد كه ظاهراً مدعي رعايت قانون و جانبداري از ارزشها هستند، ديگر بعيد به نظر نميرسد!