تسنیم: ارزش طب سنتی چه از لحاظ علمی و کاربردی چه از لحاظ فرهنگی و تاریخی بر هیچ کس پوشیده نیست، ولی متاسفانه در صده اخیر که تاخت و تاز تمدن جدید در کشور دیده می‌شود مورد بی مهری و بعضی اوقات دچار مقابله و تخریب قرار گرفته است.
در صورتیکه اگر با سعه صدر و بدون طرفداری‌های کورکورانه در کنار طب جدید و دیدگاه‌های جدید قرار گیرد و از آن بتوان بهره گرفت هم جلوی کج روی‌های طب جدید گرفته خواهد شد و هم طب قدیم دیگر قدیم نمی‌ماند و با نیازهای روز رشد کرده و همپای طب جدید پیش می‌رود به گفته بسیاری از صاحب نظران طب سنتی تکمیل کننده طب جدید است و اگر در کنار هم قرار گیرد کاستی‌های یکدیگر را پوشانده و افراد جامعه از آن بهره بیشتری خواهند برد.
اگر طب سنتی هم پای طب جدید قرار گیرد و با نیازهای روز رشد کند و از دست کاسبان حکیم نما در امان خواهد ماند و با کمترین هزینه اقتصادی و اجتماعی تامین کننده شرایط مطلوب برای حفظ سلامتی را در جامعه و تقویت فرایند پیشرفت علمی و اجتماعی و اقتصادی را خواهد پیمود.
اگر چه طب نوین با پیشرفت‌های لحظه به لحظه و اعجاب آورش در مقام تشخیص و تحلیل ذره ذره بیماری بسیار مورد توجه باید قرار گیرد و در درمان بیماری‌ها جز داروهای بعضا پر عارضه شیمیایی ارمغانی نیاورده است. یکی از مهمترین مباحث در طب سنتی در حفظ سلامت و درمان بیماری‌ها توجه به غذاست.
باید به این موضوع توجه کرد که هر ماده غذایی دارای مزاج است و افراد باید طبق مزاجشان غذا مصرف کنند که اگر این روند به خوبی صورت پذیرد، بیماری بروز پیدا نمی‌کند.
در طب ایرانی درک از اخلاط موجود در بدن انسان بسیار مهم است و افراد با شناخت مزاج خود در حفظ سلامتیشان کمک شایانی خواهند کرد و در یک جمله باید گفت که هر چیزی خوردنی نیست و هرکس هر چیزی را نباید بخورد. شاید بتوان گفت که مزاج شناسی مهمترین بخش در طب سنتی و طب اسلامی است و توجه به این موضوع خود می‌تواند در فهم این طب اهمیت داشته باشد.
اگر در یک خانواده به اعضاء خانواده توجه کنید مشاهده می‌‌کنید که افراد خانواده در بسیاری از رفتارها و سلیقه‌ها با یکدیگر فرق دارند که این به تفاوت مزاج درونی آنها برمی‌گردد.
در هنگام تولد برخی از نوزادان زردی می‌گیرند و برخی دیگر نه؛ برخی شجاعند و برخی ویگر ترسو؛ برخی زود عصبانی می‌شوند و عده‌های دیگر صبور و آرامند؛ برخی سخاوتمند و برخی دیگر خسیس؛ یکی خواب سبک دارد و دیگری خواب عمیق.
یکی تند و تیز و دیگری کم انرژی یکی با خوردن یک کیلو خیار هم آزرده نمی‌شود و دیگری با خوردن یک خیار بیمار می‌شود؛ یک نفر با خوردن کمی زنجفیل داغ می‌کند و بدنش دچار خارش می‌شود و دیگری مشکلی پیدا نمی‌کند؛ یک نفر با خوردن یک عدد خرما جوش می‌زند و دیگری با خوردن یک پشقاب خرما هیچ مشکلی دچار نمی‌شود. یکی پوستش مرطوب و دیگری پوستش خشک و برخی مرتب از اطرفیان خود اشکال می‌گیرند و به مسائل جزئی فکر می‌کنند و برخی دیگر به راحتی از کنار مسائل عبور می‌کنند. لازمه شناخت راز این تفاوت‌ها و نحوه اصلاح یا کنار آمدن با آن درک صحیح از مزاج شناسی است.
