ايران و 1+5 بعد از 18 روز مذاكره نفسگير، نتوانستند اختلافات موجود بر سر توافق متن پيش نويس توافق جامع را به صفر برسانند و مجبور شدند توافق قبلي را به مدت چهار ماه ديگر با شرايطي جديد تجديد كنند. به اين ترتيب، ايران و 1+5 علاوه بر شش ماه مذاكره و پايبندي به تعهدات قبلي، چهار ماه ديگر هم به تعهدات خود طبق توافق ژنو پايبند مانده و طي اين مدت از طريق مذاكره تلاش خواهند كرد اختلافات باقي مانده بر سر مسائل كليدي از جمله ظرفيت غنيسازي اورانيوم و تحريمها را حل و فصل كنند.
به گزارش جوان، ايران و 1+5 پنجشنبه شب بعد از حدود 18 روز مذاكره، با صدور بيانيهاي مشترك، تجديد اجراي توافق ژنو با برخي شرايط جديد را به مدت چهار ماه اعلام كردند. در متن بيانيه مشتركي كه كاترين اشتون و محمد جواد ظريف منتشر كردهاند، آمده است: «ما به همراه وزراي خارجه 3+3 تصميم گرفتهايم اجراي اقدامات برنامه اقدام مشترك (توافق ژنو) را تا 24نوامبر 2014 (3 آذر ماه 1393) كه مطابق با زمان بندي پيش بيني شده در برنامه اقدام مشترك است ادامه دهيم.» ايران و 3+3 مجدداً تأكيد ميكنند كه اجراي تمامي تعهداتشان در برنامه اقدام مشترك را به صورت مؤثر و به موقع ادامه خواهند داد و بر عزم خود براي رسيدن به توافق بر سر «برنامه جامع اقدام مشترك» در اولين فرصت ممكن، تأكيد كردهاند. اشتون و ظريف در بيانيه خود تأييد كردهاند «پيشرفتهاي ملموسي» در «برخي از موضوعات» داشتهاند ولي تأكيد كردهاند هنوز «فاصله قابل توجهي» بر سر «موضوعات اساسي» باقي مانده است. ظريف جمعه شب در يك كنفرانس مطبوعاتي مشترك با اشتون نيز تأييد كرد فاصله قابل توجهي درباره برخي موضوعات اساسي باقي مانده كه به تلاش بيشتر نياز دارد.
زيادهخواهيها عامل بينتيجه ماندن
عباس عراقچي، نفر دوم تيم مذاكره كننده ايراني در يك گفتوگوي مطبوعاتي بعد از توافق طرفين، زياد بودن اختلافات بين طرفين را عامل تصميم طرفها براي تمديدمدت مذاكرات دانست و گفت: «در سه روز آخر وقتي به اين جمع بندي رسيديم كه رسيدن به توافق تا 20 جولاي عملي نيست، بحثها را به سمت تمديد گام اول برديم.» بر اساس گزارش ايسنا، به گفته عراقچي، اختلافات در مورد محتوا همچنان پابرجاست ولي طرفين پيشرفت خوبي از لحاظ نگارش متن داشتهاند: «همانطور كه قبلا گفته شده بود 60 الي 65 درصد متن آماده شده ولي 35 درصد باقيمانده شامل مسائل كليدي ميشود كه از نظر محتوايي بيش از 80 درصد متن را تشكيل ميدهد.» وي اضافه كرد: «تصميم گرفته شد تمديد گام اول به مدت چهار ماه تا 24 نوامبر باشد و گام اول توافق ژنو براي چهار ماه ديگر تمديد شد. بدين معنا كه همه تعهداتي كه طرفين در توافق ژنو قبول كرده بودند به مدت چهار ماه ادامه مييابد و همه تحريمهايي كه بر اثر توافق ژنو تعليق شده بود طي چهار ماه آينده كماكان تعليق خواهد بود و همه اقداماتي كه ما تعهد كرده بوديم انجام ندهيم در چهار ماه آينده به همان ترتيب خواهد بود. » معاون وزير خارجه يادآور شد: «اما ماهيت برخي از تعهدات طرفين در طول شش ماه گذشته عوض شده بود و اين احتياج داشت كه مذاكراتي را داشته باشيم كه تحت چه شرايط و وضعيتي گام اول ادامه يابد.» وي زيادهخواهيهاي طرف مقابل را عامل به توافق نرسيدن در ژنو دانست ولي تأكيد كرد كه مذاكرات شكست نخوردهاند.
يك «متن تفسيري» (Non Paper)
هرچند ايران و 1+5 براي تمديد چهار ماهه مذاكرات به توافق رسيدهاند ولي آنچه در عمل رخ داده، تجديد چهار ماهه توافق موقت ژنو موسوم به «برنامه مشترك اقدام (JPA) » و تعهدات ناشي از آن، به همراه برخي تعهدات جديدي است كه طرفين طي سه روز آخر مذاكرات در وين بر سر آن مذاكره و به توافق رسيدهاند. آن طور كه عباس عراقچي گفته، جزئيات توافقات جديد در داخل يك متن تفسيري جديد «Non- Paper » ذكر شده است. ايران و 1+5 بر اساس توافق صورت گرفته در ژنو كه برخي آن را يك توافق جديد مينامند، توافق كردهاند كه به تعهدات خود مطابق توافق ژنو ادامه دهند. به گفته عراقچي، توافق شده كه در چهار ماه آينده 2 ميليارد و 800 ميليون دلار ديگر از داراييهاي ايران نيز در شش قسط به حساب بانك مركزي واريز شود؛ چهار قسط 500 ميليون دلاري و دو قسط 400 ميليون دلاري. به گفته معاون وزير خارجه، در دوره اول اجراي توافق ژنو به عنوان مثال مشكلاتي در نحوه پرداختها وجود داشت كه در دوره جديد سعي شده كه اين مشكلات برطرف شود: «درباره بيمه ابهاماتي وجود داشت و شركتهاي بيمه با ابهاماتي مواجه بودند كه سعيكرديم در برنامه عملياتي جديد برطرف كنيم. » طرف مقابل همچنين بر اساس تعهدات توافق ژنوف در دوره چهارماهه آتي نيز تحريم جديدي عليه ايران وضع نخواهد كرد.
كري: تحريمهاي موجود تقويت ميشوند
در مقابل، ايران ضمن حفظ تعهدات قبلي خود طبق توافق ژنو، تعهد كرده كه 25 كيلوگرم ديگر از اورانيوم 20 درصد خود را به ميله سوختي تبديل كند. جان كري، وزير امور خارجه امريكا عصر ديروز با صدور بيانيه مطبوعاتي تعهدات طرفين در توافق ژنو را تشريح كرد. كري در بيانيه خود كه بر باقي ماندن «شكافهاي مواقعي» بين طرفين تأكيد كرده ولي تأييد كرده است كه ايران طي دوره توافق موقت ژنو به همه تعهدات خود عمل كرده است. او گفته كه اختلافات بين طرفين بهخصوص در مورد ظرفيت غنيسازي ايران، رآكتور اراك سايت فوردو باقي است. به گفته كري در حالي كه 1+5 اندكي از تحريمهاي ايران را برداشتهاند، ايران 25 كيلوگرم ديگر از اورانيوم 20 درصد خود را نيز به سوخت تبديل خواهد كرد و تبديل اورانيوم 5 درصدي ايران به هگزافلورايد ادامه خواهد يافت. كري گفته كه هرچند ايران اندكي از تحريمها خلاصي يافته ولي تحريمهاي موجود همچنان تقويت خواهد شد.