تأكيدات مكرر مقام معظم رهبري در خصوص مسائل فرهنگي و لزوم هوشياري مسئولان نظام نسبت به خطاهاي احتمالي در اين عرصه، از جمله دغدغههاي ايشان و موضوعي است كه خط سير تحليلي و تبييني آن را در گفت و گو با كارشناسان و مسئولان دنبال كردهايم كه در ادامه ميآيد.
حجتالاسلام احمد سالك كاشاني، رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي درباره مباحث فرهنگي مورد تذكار رهبر معظم انقلاب در جريان ديدار اعضاي هيئت دولت با ايشان در گفت و گو با خبرنگار «جوان» ميگويد: طبق اصل 110 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، يكي از مأموريتهاي قانوني براي رهبر انقلاب تبيين سياستهاست. بنابراين در رابطه با مسئله و موضوع فرهنگ، اين مبحث از جانب مقام معظم رهبري نه فقط در ديدار دوشنبه شب اعضاي هيئت دولت بلكه چندين و چند بار طرح موضوع شده است كه جلسه اخير هيئت دولت با ايشان به طور صريح تعيين مسير و وظايف دولت در چارچوب اسلامي و انقلابي را مطرح كردند. رهبري انقلاب در جلسه گذشته موضوع اين فعاليتهاي فرهنگي را جوانان پر شور انقلابي و كانونهاي خودجوش مردمي اعلام كردند كه در جايگاه خودش ارجاع به اين دو مسئله موضوع قابل توجهي است. بنابراين مسير قانوني اين بحث هم وجود دارد؛ طبق بند يك از اصل سوم قانون اساسي، دولت موظف است بستر و زمينههاي لازم را در اين مورد فراهم و آماده كند. در واقع مقام معظم رهبري بند يكم از اصل سوم قانون اساسي را با يك بيان شيوا و بسيار زيبا مطرح كردند كه اين مسئله براي ما داراي اهميت زيادي ميباشد.
رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي درباره دليل ورود رهبر انقلاب به مباحث فرهنگي با چنين صراحت و دقتي خاطر نشان ميكند: بايد اعتراف كنيم كه اين اقدام ايشان به دليل سستي و كوتاهي ما مسئولان است.از سوي ديگر بحث فتنه سالهاي 78 و همچنين 88 است كه به طور كلي فضاي فرهنگي كشور را تحت تأثير خود قرار ميدهند. فلذا بايد به عوامل اصلي اين مسئله توجه ويژه كرد. اگر قرار بر اين باشد كه دانشگاههاي ما جولانگاه سياسي باشد، اگر قرار باشد در مقابل هجمههاي دشمن در فضاي مجازي ما قادر نباشيم كه طراحيهاي لازم را انجام داده و مقابله بكنيم و اگر قرار باشد غفلت بكنيم و ساكت باشيم و نسبت به تحركاتي كه توسط روزنامههاي زنجيرهاي و بخشهاي ديگر صورت ميگيرد، اقدامي نكنيم، خب همين مسائل دغدغههاي رهبري را موجب ميشود و باعث به وجود آمدن رخنههاي فرهنگي ميگردد. لذا در اين قضيه ضرورت داشت كه اين تذكرات داده شود و بايد گفت كه مقام معظم رهبري به نوعي با همه مسئولان كشور اتمام حجت كردند.
اولويتها و راهكارها
اين نماينده مجلس در رابطه با بهترين و اساسيترين اقداماتي كه ميتوان براي اجرايي شدن در حوزه فرهنگ متصور بود و همچنين كارها و اقداماتي كه توسط نهادها و سازمانها ميتواند صورت بگيرد، اظهار ميدارد: مهمترين مسائل اين است كه دولت اولاً در برنامه توسعه ششم خودش، توسعه فرهنگي را كه زير ساخت صنعت و اقتصاد و. . . به عنوان اولويت اصلي در لايحه بياورد و بگنجاند؛ مسئله دوم كه خيلي قابل توجه و مهم است اينكه حركتي بر اساس يك مديريت و روحيه جهادي در راستاي فرهنگ و در مراكزي مثل دانشگاهها، مراكز آموزشي و پرورشي و دستگاههاي دولتي و. . . ايجاد و عملياتي كند. از جمله اين اقدامات بحث اجرايي كردن قانون عفاف و حجاب است كه دستگاههاي دولتي موظف هستند اين قانون را پياده كنند. خب متأسفانه تا كنون با نظارتي كه مجلس محترم و نمايندگان دارند اين قانون در خود دستگاههاي دولتي پياده نشده است! ما در اين زمينه و در ابتدا از دولت توقع انجام و اجراي قانون را داريم و بعد بايد از جامعه چنين انتظاري داشته باشيم و اين نكته ويژهاي است كه بايد به آن توجه خاصي داشته باشيم.
احياي مطالبات رهبري
حجتالاسلام سالك در پايان صحبتهايش در رابطه با نگاه مجلس و كميسيون فرهنگي به اين دغدغههاي رهبر انقلاب عنوان ميكند: ما در ابتدا و دو سال قبل در كميسيون فرهنگي مجلس سياستمان را بر احياي مطالبات مقام معظم رهبري در مسائل و رويكردهاي فرهنگي؛ دوم تقويت بنيههاي زيرساختي فرهنگي كشور مثل حوزههاي علميه، خانواده و امثال اينها؛ سوم حمايت از مراكز تحقيقاتي و پژوهشي مسائل ديني؛ چهارم بحثهاي حمايتي از جريانات فرهنگي خودجوش كشور متمركز كردهايم. اينها سياستهاي ما در دو سال قبل تا امروز بوده است كه انشاءالله از اين به بعد هم دنبال خواهيم كرد. لذا بر اساس بند اول كه همان بحث احياي مطالبات رهبر انقلاب است، بيش از 10 طرح مثل بحث صداوسيما، طرح جمعيت و تعالي خانواده، طرح امر به معروف و نهي از منكر در دست كار داريم كه در حال انجام كارهاي لازم در رابطه با اين طرحها هستيم و بحمدالله تا به امروز دو طرح در رابطه با صداوسيما و بحث جمعيت را به صحن علني مجلس محترم فرستاديم و مابقي طرحها را نيز انشاءالله به زودي بحثشان را آغاز خواهيم كرد.
بدون نگاه فرهنگي برنامههاي دولت ابتر است
سيدرضا صالحي اميري، رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران، درباره تأكيدات مكرر رهبر معظم انقلاب بر مقوله فرهنگ و لزوم هوشياري مسئولان نسبت به خطاهاي احتمالي در اين عرصه ميگويد: دغدغههاي فرهنگي ايشان بسيار بجاست چراكه اساساً بدون نگاه فرهنگي، همه برنامههاي دولت ابتر خواهد بود. فرهنگ نه بخشي از نظام اجتماعي و سياسي بلكه جوهر و ماهيت آن است و بدون آن امكان توسعهيافتگي در جامعه وجود ندارد و اساساً توسعهيافتگي بدون نگاه به فرهنگ، مسير غلطي است كه به ناكجاآباد ختم ميشود. واقعيت اين است كه اگر بخواهيم ريشه همه مشكلات اقتصادي، اجتماعي و سياسي را ببينيم، در يك جمله خلاصه ميشود و آن اين است كه ما از فضيلت فرهنگ فاصله گرفتهايم.
صالحي اميري در ادامه اضافه ميكند: فرهنگ توليدكننده ارزشها و اخلاقها است و وقتي چتر فرهنگ بر سياست باشد، سياستمان اخلاقي ميشود، وقتي چتر فرهنگ بر اقتصاد باشد، اقتصادمان هم انساني و اخلاقي و اسلامي ميشود. وقتي در حوزه اجتماعي هم فرهنگ غالب شود، آن وقت ديگر از اعتياد و ايدز و طلاق كمتر خبري خواهد بود. فرهنگ يك حوزه در كنار ساير حوزهها نيست و اين اشتباهي است كه خيليها مرتكب ميشوند. همانطور كه گفتم فرهنگ ماهيت و جوهر توسعه است و بايد همه حوزهها اين مسئله را به خوبي درك كنند كه ماهيت توسعه، فرهنگي اما شكل آن اقتصادي، اجتماعي و سياسي است. ما اگر به دنبال تحقق سند چشمانداز 1404 باشيم، تنها راه نجات چشمانداز اين است كه ذيل توسعه بر اصول فرهنگي هم تأكيد شود. پايانبندي اين گزارش را به مرور دو مبحث اصلي و كليدي تذكرات فرهنگي مقام معظم رهبري در ديدار با اعضاي هيئت دولت اختصاص ميدهيم كه فرمودند: «خطاها و اشتباهات فرهنگي به راحتي قابل جبران نيست، ضروري است در عرصه فرهنگي سياستهاي نظام به درستي درك و اعمال شود. هرگونه تغيير مسير فرهنگ از چارچوب نظام اسلامي، موجب برهم خوردن انتظام فكري و هويت واقعي جامعه خواهد شد.»