جوانآنلاين: ایران تنها کشوری نیست که به دنبال فعالیت هسته ای است و برای رسیدن به اهداف هسته ای خود هزینه می دهد. بلکه کشورهای دیگری نیز در این راه قدم گذاشته اند و در این مسیر موانعی در مقابل راه خود دیده اند. از جمله این کشورها که قدم در این مسیر گذاشته اند می توان به دو کشور هند و پاکستان در همسایگی کشور ایران اشاره کرد که تا سال 2000 با آمریکا در این زمینه دست و پنجه نرم می کرده اند. البته میان فعالیت های هسته ای ایران و فعالیت های هسته ای هند و پاکستان یک تفاوت عمده دیده می شود و آن تفاوت در اهداف آنهاست. هدف ایران از انرژی هسته ای انرژی صلح آمیز هسته ای است اما هدف هند و پاکستان دست یابی به سلاح هسته ای است. اما در مسیر دست یابی به هدف خود موانع مشترکی داشته اند و سرانجام توانسته اند در مقابل تحریم ها سربلند بمانند و به هدف خود دست پیدا کنند.
شروع فعالیت های هسته ای پاکستان
کشور پاکستان از سال 1950 به دنبال فعالیت های هسته ای جهت دست یابی به تسلیحات هسته ای است و از آن زمان تحقیقات خود را در این زمینه شروع می کند. این کشور از سال 1975 به صورت جدی در پی فراهم کردن لوازم لازم برای تولید سلاح هسته ای بوده است و فعالیت های خود را بسیار به صورت محرمانه انجام می داده است. این کشور موفق می شود اورانیم با غلظت بالا که مورد نیاز تولید سلاح هسته ای است را تولید کند. و همچنین پلوتونیم مورد نیاز را نیز تولید می کند.
تحریم های موقت آمریکا علیه پاکستان
این فعالیت ها تا سال 1985 مخفیانه بوده است. از سال 1985 دولت آمریکا نسبت به فعالیت های هسته ای پاکستان مشکوک می شود. در سال 1987 که ایالات متحده نسبت به تسلیحاتی بودن فعالیت های هسته ای کشور پاکستان اطمینان حاصل می کند به صورت موقت تحریم هایی را به مدت 6 هفته نسبت به این کشور اعمال می کند.
در آن زمان پاکستان با ارتش شوروی در افغانستان و همچنین طالبان در جنگ بود از همین رو ایالات متحده تضعیف پاکستان را در آن شرایط به نفع خود نمی دانست از همین رو در این زمینه تحریم ها را به صورت موقت وضع می کند و خیلی جدی در برابر این فعالیت ها ایستادگی نمی کند و با وجود اینکه اطمینان داشت که پاکستان به دنبال سلاح هسته ای است اما در مورد این موضوع شهادت نمی دهد. کنگره آمریکا نیز از سال 1985 طی تصویب طرحی مبنی بر اینکه اگر دولت آمریکا شواهدی مبنی بر فرآیند تولید سلاح هسته ای در پاکستان مشاهده می کند؛ می تواند علیه این کشور اعمال تحریم کند به دولت اجازه تحریم پاکستان را می دهد. اما رئیس جمهور وقت آمریکا به علت جنگ پاکستان و افغانستان این طرح را به صورت جدی پیگری نمی کند.
خروج شوروی از افغانستان و اعمال تحریم های شدید
سر انجام در سال 1989 ارتش شوروی از افغانستان خارج می شود. و دیگر منعی در مقابل آمریکا برای اجرای تحریم ها علیه پاکستان نمی بیند. از همین رو ایالات متحده کمک های نظامی خود را به این کشور متوقف می کند و در جواب «بوتو» مبنی بر قطع کمک های خود «جرج بوش» می گوید پاکستان فعالیت خود را مبنی بر تولید سلاح هسته ای متوقف کند تا آمریکا نیز کمک های خود را به این کشور ادامه دهد. این توقف کمک های آمریکا به پاکستان برای این کشور که بسیار به کمک های خارجی وابسته بود گران آمد.
ایالات متحده علاوه بر این به پیگیری وضع تحریم های بین المللی علیه این کشور می شود. سرانجام ایالات متحده موفق می شود در سال 1994 تحریم های بین المللی علیه پاکستان وضع نماید این تحریم ها عبارت بودند از:
آزمایش هسته ای پاکستان و وضع تحریم های جدید
علی رغم این تحریم ها پاکستان فعالیت های هسته ای خود را ادامه می دهد. و سرانجام در سال 1988 پاکستان اولین بمب هسته ای خود را آزمایش می کند. پس از این آزمایش ایالات متحده از طریق شورای امنیت سازمان ملل تحریم های جدیدی را علیه پاکستان وضع می کند.
او هدف از این تحریم ها را در موارد زیر تعریف می کند:
مفاد این تحریم های جدید عبارتند از :
اثر تحریم ها در اقتصاد پاکستان
این تحریم ها به شدت به اقتصاد پاکستان فشار می آورد. این تحریم ها باعث شد تا پاکستان به کمک بانک جهانی نیاز پیدا کند اما آمریکا تحریم ها متوجه بانک جهانی نیز می کند. در نتیجه پاکستان به شدت در مضیقه قرار می گیرد. نرخ GDP این کشور در صورت نبود تحریم ها در سال 1999 به 6 % می رسد اما به علت تحریم ها این نرخ در حد 3.1 % می شود که برخی معتقد هستند 3.1 % رقمی خوشبینانه است و نرخ واقعی آن 1.6 % بوده است.
تعدادی از بانک های آمریکا ورشکسته می شوند. در این زمان نرخ رکود اقتصادی در کشورهای خاورمیانه 4.7 % بوده است اما این نرخ در پاکستان 16 % است.
اعلام رسمی هسته ای شده پاکستان و لغو تحریم ها
اما با این حال پاکستان فعالیت های هسته ای خود را متوقف نمی کند و همچنان به فعالیت های خود ادامه می دهد. تا اینکه در سال 1999 برای بار دوم آزمایش سلاح هسته ای خود را انجام می دهد و رسما دست یابی خود به سلاح هسته ای را اعلام می کند. در این زمان ایالات متحده که خود را در برابر کار انجام گرفته می بیند پس از یک دوره تحریم های بسیار شکننده تحریم ها را لغو می کند و روابط خود با پاکستان را به نحو سابق باز می گرداند.
پس در واقع سیر فشار و تحریم ها را می توان در 5 مرحله تقسیم بندی کرد.
نتیجه گیری